آموزه‌های تربیتی در «ادعیه قرآنی» با رویکرد سبک‌شناسی لایه‌ای (مطالعه موردی هفده آیه در لایه‌ی واژگانی)

از دیدگاه سبک شناسی لایه ای، قرآن کریم با شیواترین تکنیک های سبک ساز، آموزه های اخلاقی_تربیتی را مفهوم سازی نموده است؛ هر یک از لایه های زبانی فی نفسه بنیانِ ارتباط نبوده بلکه روابط بینافردی با زایش معانی نوین شکل می گیرد. در میان مفاهیم قرآن کریم، «ادعیه قرآنی» به عنوان هسته ی عبادت، بسامد بالایی از ظرافت های معنایی را در زیر و بم شاخصه های ممتاز زبانی و به ویژه لایه ی واژگانی به خود اختصاص داده است؛ براین اساس نوشتار حاضر بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی و با رویکرد سبک شناسی لایه ای و مطالعه ی موردی لایه ی واژگانی، آموزه های تربیتی را در هفده ادعیه قرآنی استخراج نموده و به این سوال پاسخ گوید که از چه اختیارات زبانی جهت زایش مفاهیم تربیتی استفاده شده است؟ رهیافت های حاصل آنکه، واکاوی لایه ی واژگانی در قالب مولفه های آوایی، ساخت واژی و جایگزینی واژگانی، مفاهیمی مانند کمال گرایی، ادب گفتمانی، فروتنی داعی مقابل مدعوّ، ضرورت شکر نعمات و...را فراهم ساخته تا الگویی قرآنی جهت کاربردینه سازی انسان کامل و تجسم سعادت ابدی شکل گیرد. گفتنی است نوع تقاضاها، رتبه بندی و اولویت بندی درخواست ها وعوامل دستیابی به تقرب الهی با بررسی الگومدار و روشمند سطوح سبک شناختی قابل ارزیابی می باشد.

educational teachings in quranic supplications (prayers) with a layered stylistic approach (a case study of seventeen verses in the lexical layer)

from the point of view of layered stylistics, the holy quran has conceptualized moral-educational teachings with the most eloquent stylistic techniques; each of the linguistic layers in itself is not the basis of communication, but interpersonal relationships are formed by giving birth to new meanings. among the concepts of the holy quran, &qur’anic supplications (prayers)& as the core of worship has a high frequency of semantic subtleties in the context of distinguished linguistic features and especially the lexical layer. therefore, the present study is based on descriptive and analytical methods and with the approach of layered stylistics and case study of the lexical layer, to extract educational teachings in seventeen quranic supplications and is aimed to answer this question, what language options have been used to generate educational concepts? the resulting approaches, the analysis of the lexical layer in the form of phonetic components, lexical construction and lexical substitution, provided concepts such as perfectionism, conversational politeness, humility of the supplicant against the invited, the necessity of gratitude for blessings, etc., to form a quranic model for the practicalization of a perfect human being and the embodiment of eternal happiness. it is worth mentioning that the type of requests, the ranking and prioritization of requests and the factors of reaching divine proximity can be evaluated by systematic and methodical examination of stylistic levels.