نقض های اصول همکاری گرایس در سوره مجادله

ارتباطی که بین عناصر و سازه‌های یک پاره‌ گفتار وجود دارد، موجب معنامندی کلام می‌گردد. نظریه همکاری گرایس که از آن با عنوان «اصول همکاری» یاد می‌شود، شامل چهار اصل «کمیت»، «کیفیت»، «ارتباط» و «شیوه بیان» است که هِرْبِرت پِل گرایس، فیلسوف تحلیل زبان (1913-1988) مخاطب را در گفتگو به رعایت این اصول ملزم می‌داند. بر پایۀ این دیدگاه، اگر یک یا هر دو طرف گفتگو از این اصول عدول نمایند، کلام آن‌ها دارای معنای ضمنی و تلویحی می‌گردد. سوره مجادله که از برخی عناصر روایی از جمله مکالمه برخوردار است، قابلیت خوانش از منظر اصول چهارگانه گرایس را دارد. لذا پژوهش حاضر بر آن بوده تا به شیوه توصیفی- تحلیلی، نقض اصول مکالمه‌ای گرایس را در سوره مجادله بررسی کند و از این رهگذر، کارکرد آن نقض‌ها را در ایجاد معانی تلویحی و فرامتنی تحلیل نماید. نتایج حاصل از این جستار بیانگر این مطلب است که نباید چنین پنداشت که عدم رعایت اصول چهارگانه گرایس معنامندی کلام را در سوره مجادله خدشه‌دار می‌سازد، بلکه پیام‌های تلویحی و انگیزه‌های متفاوتی از جمله تعلیم آداب معاشرت، سنجش خلوص نیت اغنیا، هشدار و انذار، اهانت عامدانه، اشاره به صفت اعلمیت خداوند و غیره سبب نقض اصول گرایس در این سوره شده است که گوینده، این شیوه گفتمانی را ضمن کاربست سازوکارهایی همچون کنایه، اغراق، تناسی تشبیه و غیره، تاثیرگذارتر از رد و بدل کردن اطّلاعات با عنایت به ساختار ظاهری کلمات می‌یابد.

violations of the grice’s principles of cooperation in surah mujadalah

the relationship that exists between the elements and structures of a part of speech makes the word meaningful. grice’s theory of cooperation, which is referred to as principles of cooperation, includes four principles of quantity, quality, communication and manner of expression which herbert paul grice, philosopher of language analysis (1913-1988) it obliges the audience to comply with these principles in the conversation. based on this point of view, if one or both sides of the conversation deviate from these principles, their words will have an implied meaning. surah mujadaleh, which has some narrative elements including conversation, can be read from the perspective of grice’s four principles. therefore, the present research aims to investigate the violation of grice’s conversational principles in surah al-mujadaleh in a descriptive-analytical way, and in this way, to analyze the function of those violations in creating implicit and metatextual meanings. the results of this research show that it should not be thought that the non-observance of the four principles of graish impairs the meaning of the words in surah al-mujadalah, but different implicit messages and motivations such as the teaching of social etiquette, measuring the purity of the intention of wealth, warning. and warning, intentional insult, referring to god’s attribute of knowledge, etc., have caused a violation of the principles of grace in this surah that the speaker, while using mechanisms such as irony, exaggeration, analogies, etc., is more effective than exchanging information with it takes care of the apparent structure of words.