تحلیل شخصیت‌پردازی «ضدقهرمان» در داستان های قرآنی (مورد‌پژوهشی داستان حضرت موسی(ع))

قرآن کریم در تاثیرگذاری بر مخاطبان خود از اصول فنی وهنری مختلفی از جمله داستان بهره جسته است. از عناصر مهم داستانی شخصیتها هستند؛ شخصیتها گاه دارای نقشی مثبت هستند که از آنان بعنوان قهرمان یاد می‌شود و گاه دارای بعدی منفی هستند که به ضد قهرمان شناخته می‌شود.ضد قهرمان ها در داستان گاه نقش محوری و گاه نقش مکمل دارند تا جنبه‌های مثبت شخصیت قهرمان بهتر ترسیم گردد. از جمله در داستانهای قرآنی داستان زندگی حضرت موسی(ع) است که مخاطب با تصویری از تقابل جبهه خیرو شر در آن با شخصیت پردازی قهرمان و ضد قهرمان مواجه است.در داستان حضرت موسی(ع) ضدقهرمانان، اشخاصی همچون فرعون، قارون و ساحران و سامری هستند که در تعامل وتکامل هم و در قالب شخصیت های متفاوت به شکل‌گیری جبهه شر کمک می‌کنند. کبر، قدرت‌طلبی، دنیاپرستی و جهل در قالب این شخصیت ها نمود دارد. در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به تحلیل شخصیت‌پردازی ضدقهرمانان در شیوه روایی قرآن کریم پرداخته شده و مشخص می‌گردد نقش ضدقهرمان بیشتر از منظر کنش‌گری و تقابل وی با عملکرد اصلاح‌گرایانه قهرمان ظهور می‌یابد و انواع ضدقهرمان های اصلی، نامی و فرعی را در مسیر رسالت این پیامبر ایجاد می‌سازد که به نوبه خود جنبه‌ای از رسالت قهرمان را برجسته می‌نمایند

“antihero” characterization analysis in qur’anic stories(moses’s story case study)

the holy quran has utilized different technical and aesthetic principles in order to affect its audience. characters are one of the most important fictional elements; sometimes characters have a positive role that are referred to as a hero and sometimes have negative dimensions that are known as antihero. in order to depict the hero’s positive aspects in a better way, sometimes antiheros are employed as an axial role and sometimes they have a supplemental role. moses’s life story is one of the quranic stories in which in a contrasting image of good and evil, we confront a hero antihero characterization. in moses’s story, antiheros, are people such as pharaoh, haman, qaroun, pharaoh’s court witches and samaritan that in the form of different characters help in formation of evil frontage while interact and complement each other. pride, secularity, domineering and ignorance are demonstrated in the form of these characters. in present article, antiheros’ characterization in holy quran’s narrative style has been analyzed through a descriptive analytic method and it is determined that the antihero’s role is addressed from activism perspective and his/ her opposition to the hero’s reformist function and varieties of major, famous and supporting antiheros are created in this prophet’s mission path that in turn distinguishes an aspect of the hero’s mission.