نشانه‌شناسی لایه‌ای رمزگان‌های سوره مبارکه النازعات با تکیه‌بر نظریه رولان بارت

نشانه‌شناسی لایه‌ای در سطح متون گسترده ادبی، با تحلیل روابط بینامتنی و هم نشینی میان لایه‌های معنایی برخاسته از رمزگان‌ها، به شکوفاسازی استعداد نهفته متن می پردازد تا معانی نهفته آن را آشکار سازد. رمزگان، به گفته رولان بارت، به پنج دسته هرمنوتیکی، کنشی، معنایی، نمادین و فرهنگی تقسیم شده و از ستون های اصلی تحلیل متن و شناخت معانی آن به شمار می رود. این پژوهش با روش توصیفی_تحلیلی به نشانه‌شناسی لایه‌ای رمزگان‌های سوره نازعات پرداخته با این هدف که معانی ضمنی آن را متناسب با مقتضیات جامعه امروز، کشف نموده و قابلیت های سوره را برای تفسیر بر اساس پیشرفت های روز افزون انسان در عرصه تکنولوژی در قرن بیست و یکم و یا دوران آخر الزمان شکوفا سازد. بر این اساس، چنین نتیجه‌گیری شده که رمزگان‌ هرمنوتیکی، معمای سوره را مبنی بر وقوع قیامت و زنده شدن مردگان مطرح می کند، رمزگان‌های کنشی موهبت‌های الهی در حق انسان، اعمال گناهکاران و نیز جدال موسی و فرعون را بیان کرده، رمزگان‌های معنایی فناوری‌های پیشرفته و قدرت انسان را در آخرالزمان و رمزگان‌های نمادین دنیای دو قطبی را به تصویر می‌کشد و درنهایت رمزگان‌های فرهنگی بر اساس داستان موسی و فرعون، تشویق به دوری از تکبر در انسان می‌کند. لایه‌های معنایی ایجادشده از این رمزگان‌ها دورانی را به تصویر می کشد که انسان به سطح بالایی از قدرت و خلقت دست پیدا کرده تا جایی که خدایی جز خود را قبول ندارد، در چنین حالتی، سوره نازعات دعوت به شناخت رسالت انسان در هستی و دوری از تکبّر می کند تا هدف از خلقت را درک کرده و دچار عاقبتی نافرجام نگردد.

stratificational semiotics in an-nāziʻāt sura: a barthesian reading

stratification semiotics delves into the hidden layers of a literary text in terms of analyzing intertextual relationships and syntagmatic relationships between semantic layers and codes. roland barthes identifies five main semiotic codes: hermeneutic, proairetic, semantic, symbolic, and cultural which provide a comprehensive analysis of a literary text and its meaning. this research, adopting a descriptive-analytical methodology, examines the stratificational semiotics of an-nāziʻāt sura to decode its implicit meanings following the requirements of the 21st-century context (apocalypse) as well as the ever-increasing technological advances. the study finds that the hermeneutic code addresses the meaning of the sural concerning the doomsday and the resurrection of the dead; the proairetic code addresses god’s provisions to humankind, the actions of sinners, and the conflict between moses and pharaoh; the semantic code addresses technological advances as well as the power of humankind in the apocalypse; the symbolic code addresses a bipolar world; and the cultural code advises humankind to avoid arrogance based on the story of moses and pharaoh. such layers of meaning based on semiotic codes portray a historical era when humankind has achieved such a high level of power and creation that it assumes itself to be omnipotent. in this context, an-nāziʻāt sura invites mankind to ponder over the essence of its existence and avoid arrogance to appreciate the purpose of creation and avoid an unfortunate destiny.