تحلیل بُعد عاطفی نظام گفتمانی داستان حضرت آدم (ع) با تکیه‌بر فرآیندهای عاطفی- معنایی

خداوند متعال برای هدایت بشر از شیوه‌های مختلفی بهره جسته است. یکی از این شیوه‌ها، بیان سرگذشت پیامبران در قالب داستان‌های قرآن است. داستان حضرت آدم(ع) از جمله داستان‌های کوتاه قرآنی است که خداوند به زیبایی و با بیانی شیوا در سوره‌های مختلف آن را به تصویر کشیده است. نشانه معناشناسیِ گفتمان فرآیندی جهت‌مند است که در آن نشانه‌ها با توجه به هستی خود از موقعیتی ویژه برخوردار می‌شوند همین امر نشانه‌ها را عاطفی، فرهنگی و حسی _ادراکی می‌سازد و در نهایت مجموعه این عناصر در فضای گفتمان، فرآیند انتقال معنا را فراهم می‌سازند. این مقاله با بهره‌گیری از رویکرد نشانه_معناشناسی، و با روش توصیفی_تحلیلی به بررسی و تطبیق بُعد عاطفی در نظام‌های نشانه‌ای آیات مربوط به داستان حضرت آدم (ع) و چگونگی شکل‌گیری فرآیند گفتمان عاطفی پرداخته‌است. هدف پژوهش حاضر دریافت معنا در سطوح متفاوت گفتمان عاطفی و تعامل میان ابعاد حسی_ادراکی و عاطفی است. درنتیجه؛ تحلیل نشانه_معناشناسی گفتمان عاطفی آیات داستان حضرت آدم(ع) نشان می‌دهد که مهم‌ترین سازوکارهای عاطفی که در نشانه‌های این داستان به چشم می‌خورد افعال موثر، آهنگ و نمود، صحنه‌های عاطفی یا صحنه‌پردازی عاطفی و کنش‌زایی است. تعامل میان افعال موثر در گفتمان این داستان راه را برای ایجاد فضای عاطفی یا تولید بار عاطفی فراهم می‌سازد در نتیجه شاهد شکل‌گیری فضای عاطفی اندوه، تاسف، تمرد و اغوا هستیم. همچنین کوبش موسیقیایی که در این گفتمان با آن مواجه هستیم در جسم ‌شوش‌گر احساس سنگینی و اندوه را به وجود می‌آورد و در نتیجه همین احساس است که فضای عاطفی افسوس را بر گفتمان حاکم می‌سازد.

analysis of the emotional dimension of the discourse system of the story of prophet adam (p) based on emotional-semantic processes

god almighty has used various methods to guide mankind. one of these methods is to tell the story of the prophets in the form of qur'anic stories. the story of prophet adam (as) is one of the short stories in the qur'an that god has beautifully and eloquently portrayed in various surahs. the semiotics of discourse is a directional process in which the signs have a special position according to their existence. this makes the signs emotional, cultural, and sensory-perceptual, and finally, the collection of these elements in the space of discourse provides the process of meaning transfer. in this article, using the sign-semantics approach, we have analyzed and applied the emotional dimension in the sign systems of the verses related to the story of adam (as). the present paper seeks to examine how the process of emotional discourse is formed from the point of view of the semantic sign with a descriptiveanalytical method. this study aims to receive meaning at different levels of emotional discourse and the interaction between sensory-perceptual and emotional dimensions. as a result; semantic-semantic analysis of the emotional discourse of the verses of the story of prophet adam (as) shows that the most important emotional mechanisms that can be seen in the signs of this story are effective actions, melody and appearance, emotional scenes or emotional staging and activation. the interaction between the effective verbs in the discourse of this story provides a way to create an emotional atmosphere or produce an emotional burden. as a result, we see the formation of an emotional atmosphere of sorrow, regret, rebellion, and seduction. also, the musical beating that we encounter in this discourse creates a feeling of heaviness and sorrow in the conscious body, and as a result, it is this feeling that creates the emotional atmosphere of sorrow that dominates the discourse.