معناشناسی واژه «زکاة» و مشتقات آن با رویکرد همنشینی در قرآن کریم

معناشناسی مطالعه علمی معناست که یکی از زیر شاخه‌های علم زبان‌شناسی است و شامل رویکرد‌های شناختی، تاریخی، توصیفی و ... می‌باشد. رویکرد توصیفی این علم که مقصود ماست خود شامل هم‌نشینی و جانشینی است که توجه ما در پژوهش پیش رو بر روی قسمت هم‌نشینی این علم است و سعی داریم از طریق رابطه هم‌نشینی به ارتباط بین واژه زکاة و سایر مشتقات آن با هم‌نشین‌های آن بپردازیم و با توجه به این ارتباط، به دلیل تاکید زیاد خداوند از بین همه دستورات خود، بر روی مسئله زکات که یکی از فروعات دین است، پی ببریم. آنچه بر اهمیت انجام این پژوهش می‌افزاید این است که واژه زکاة به همراه مشتقات آن 59 بار در قرآن کریم ذکر شده است و قطعاً در کتابی چون قرآن که همه چیز در جایگاه خود بیان شده است تکرار این واژه بدون دلیل نمی‌باشد. یافته‌های پژوهش بیانگر این است که واژه زکاة با واژه‌هایی مانند صلاة، ولی، اطیعوا الله و اطیعو الرسول، تاب، آمن، دون الخوف و الحزن، بِرّ، متقون، جاهد و حنان و مشتقات آن نیز با یوذن، عض البصر و حفظ الفرج هم‌نشین شده است، در این میان واژه صلاة بیشترین بسامد هم‌نشینی را با زکات دارد و دلیل این امر این است که خداوند قصد دارد به مسلمانان جایگاه و ارزش این دو فروع دین را برساند و گویی شرط قبولی بقیه اعمال مسلمانان را این دو عمل می‌داند بعد از آن اطیعوا الله و اطیعو الرسول و تاب و آمن با واژه زکاة پربسامدترین هم‌نشین‌ها هستند.

the semantics of the word zakat and its derivatives with the companionship approach in the holy quran

semantics is the scientific study of meaning that is one of the sub-branches of linguistics and includes cognitive, historical, descriptive and etc. approaches. the descriptive approach of this science, which we mean, includes companionship and substitution. our focus in the present research is on the companionship part of this science, and we try to deal with the relationship between the word zakat and its derivatives with its companions through the companionship relationship. in this regard, let us understand the issue of zakat, which is one of the branches of religion, due to the great emphasis of god among all his other commands. what adds to the importance of this research is that the word zakat with its derivatives is mentioned 59 times in the holy qur’an, and certainly in a book like the qur’an, where everything is stated in its place, the repetition of this word is not without reason. the findings of the study indicate that the word zakat is associated with words such as salah, wali, obedience to god and obedience to the messenger, tab, amen, don al-khuf and al-hazn, barr, muttaqoon, jahed and hanan and its derivatives with permission, az al-basr and hafiz al-faraj. in the meantime, the word &salah& has the highest frequency of associating with zakat, and the reason for this is that god intends to convey to muslims the status and value of these two branches of religion, as if he considers the condition for accepting the rest of the actions of muslims after these two acts. those obedient to god and obedient to the messenger and the patient and the faithful with the word zakat are the most frequent companions.