نمود تشیع علوی در نوحه‌های یزدی؛ تحلیل محتوای نوحه‌های هیئت‌های عزاداری شهر یزد

تقریباً دو دهه است که بحث جامعه‌شناسی تشیع در ایران شکل گرفته است. با وجود این، تاملات نظری و تجربی نسبتاً اندکی دربارة موضوع عزاداری‌ها ماه محرم صورت گرفته است. پژوهش حاضر تلاش می‌کند تا از منظر جامعه‌شناسی دین و مشخصاً جامعه‌شناسی تشیع به حوزه‌ای از عزاداری‌ها ماه محرم بپردازد که علی‌رغم عمق و گسترة بسیاری که دارد تاکنون به آن پرداخته نشده است. عزاداری‌های ماه محرم در شهر یزد موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد. با استفاده از نظریة تشیع علی شریعتی، متن نوحه‌های یزدی که طی دهة 1390 اجرا شده‌اند، بررسی و تفسیر شد. چهار مقولة «تذکار ارزش‌های قیام عاشورا»، «نقد کنش‌های شیعیان»، «نقد پیوند دین و حکومت در ستمگری» و «نقد حکومت ستمگر» ازجمله مقوله‌های بودند که ذیل ایدة تشیع علوی در نوحه‌های یزدی استخراج شدند. به نظر می‌رسد که سبک و محتوای نوحه‌خوانی در یزد تفاوت معناداری با سبک رایج (یا نوحۀ پاپ) دارد.

appearance of alawi shia in yazdi elegies:analyzing the content of mourning ceremonies of yazd mourners’ assemblies

the discussion of shia sociology has been taking shape in iran for almost two decades. however, relatively little theoretical and empirical reflection has been done on the subject of mourning ceremonies during the month of muharram. the present study attempts to address an area of mourning ceremonies during muharram from the perspective of the sociology of religion, and specifically shia sociology, which despite its depth and breadth has not been addressed so far. muharram mourning ceremonies in the city of yazd are the subject of this article. using the theory of ali shariati’s shia, the texts of yazdi elegies performed during the decade of 1390 were analyzed and interpreted. the four themes of commemoration of the values of the ashura uprising, criticism of shia actions, criticism of the link between religion and government in oppression, and criticism of oppressive government were among the themes extracted from yazdi elegies under the idea of alawi shia. it seems that the style and content of elegy recitation in yazd have a significant difference with the popular style (or pop elegy).