لایه های آینده و مسئله صورت بندی کنش های انسانی: بررسی مبانی معرفتی روش تحلیل لایه ای علّی

هدف:سهیل عنایت‌الله در بیان روش تحلیل لایه‌ای علّی در آینده‌پژوهی وقتی لایه‌‌ کمّی را از لایه‌هایی چون علل اجتماعی، گفتمان و اسطوره جدا می‌کند، ناگزیر با این مسئله اساسی در روش‌شناسی علوم اجتماعی مواجه بوده که «کنش‌های انسانی در متن اجتماع چگونه تبیین می‌شوند؟». هدف مقاله بررسی نسبت لایه‌های آینده در روش تحلیل لایه‌ای علّی با مسئله موصوف است. روش:در این مقاله‌ نخست به اجمال اندیشه‌ها، خردمایه‌ها و مبانی معرفتی روش تحلیل لایه‌ای علّی را بررسی نموده، سپس به واکاوی برخورد این روش با مسئله موصوف می‌پردازد و مشابهت‌های روش تحلیل عنایت‌الله با آراء باسکار، فون‌هایک و پوپر را در نحوه پاسخ به این مسئله‌ اساسی نشان خواهد داد. یافته‌ها: بر مبنای تحلیل ارایه‌شده در این مقاله نشان خواهد داد اولاً عنایت‌الله در طرح خود امکان کاربست ابزارهای ریاضیاتی در لایه‌های پس از لایه کمّی را مجاز نمی‌دارد و روش وی به نوعی تاییدکننده دیدگاه های غیرتجربی است، یعنی براساس روش‌شناسی عنایت‌الله و موضع او در قبال امکان صورت‌بندی کنش‌های اجتماعیِ انسانی؛ امکان کاربرد روش‌ در لایه‌های دوم و بالاتر وجود ندارد. در گام بعد، پس از بررسی اندیشه سلسله‌مراتب در ریاضیات و فلسفه تحلیلی نیمه نخست قرن بیستم، این نقد و پرسش را مطرح خواهد کرد که مگر در فهم متداول، چند واقعیت وجود دارد که عنایت‌الله چنین بی‌پروا سخن از ترازهای واقعیت و آینده می‌گوید؟ نتیجه‌گیری: بر مبنای نظریه سلسله‌مراتب، عنایت‌الله با لایه‌بندی آینده؛ نوعی زیرنویس یا اندیس به آن نسبت می‌دهد که به دلیل رابطه‌ برتری بین لایه‌های مختلف آینده با فهم عادی و متداول از آینده تفاوت دارد.

layers of future and the problem of human actions formulation: epistemological foundations of casual layered analysis method

purpose: in expression of casual layered analysis, when soheil inayatullah separates four layers of future; he meets a foundational problem in social science that how human actions explained in social context? the paper works on this challenge. methods: in this paper, we first survey casual layered analysis briefly; then study the dialing of this method with a fundamental problem of social science with explaining of humanistic action in social context and shows the resemblance of inaytullah methods with thoughts of roy bhaskar’s critical realism, karl popper’s falsifiability and friedrich von hayek’s ideas for the problem. findings: our analyses and corresponds four layers to four types of future study leads to two critiques. first, inayatullah denies the possible usage of mathematical tools for litany layer and he somehow confirms the non empirical views, second after surveying mathematical and philosophical idea of hierarchy in the first half of the twentieth century. this criticism and question come up in common understanding that how many facts are there that has been talked so reckless about levels of reality and future? conclusion: based on hierarchy theory, when inayatullah separates the layers of future; he refers an index to each layer, which differs with ordinary and conventional understanding of the future.