طراحی مدل آینده‌نگاری راهبردی برای توسعه مناطق آزاد در افق 1414 (مورد مطالعه: منطقه آزاد چابهار)

هدف:چابهار به عنوان یکی از مهم‌ترین بندرهای اقیانوسی، توجه بسیاری از کشورها را در زمینه تجارت و کاهش هزینه برای صدور کالاها و خدمات خود به کشورهای غربی از لحاظ کم بودن هزینه، مسافت و... به خود جلب کرده است. هدف اصلی در این مقالهاین است که نشان دهد آینده‌نگاری راهبردی چگونه می‌تواند به کمک توسعه منطقه آزاد چابهار بیاید؟روش: این پژوهش که از نوع ترکیبی کمّی و کیفی است، در مرحله اول با استفاده از  منابع کتابخانه‌ای و نظرات خبرگان به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته، و سپس از روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری برای ترسیم مدل استفاده کرده است. همچنین از نقطه‌نظرات خبرگان درخصوص مدل و سنجش اعتبار آن نیز بهره‌مند شده است. یافته‌ها: نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد مدل مطلوب برای آینده‌نگاری مناطق آزاد و در این پژوهش منطقه آزاد چابهار از عوامل متعددی تشکیل شده است که با توجه به جغرافیای خاص این منطقه،‌ توجه به مسائل ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک آن از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. همچنین استفاده از روش‌های آینده‌پژوهی، پویش محیطی و نیز روش تحلیل لایه‏ای علت‌ها با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیای جمعیتی این منطقه برای شناخت بهتر محیط از اهمیت بسزایی در فرایند آینده‌نگاری برخوردار است.نتیجه‌گیری:طبق بررسی‌های انجام شده در مطالعه ادبیات، تاکنون مطالعه جامعی درخصوص آینده‌نگاری مناطق آزاد صورت نگرفته است، بنابراین مدل ارائه‌شده به‌عنوان نخستین مدل ارائه‌شده برای آینده‌نگاری مناطق آزاد، توانایی پاسخگویی به این بعد مهم از توسعه این مناطق را دارد.

designing a strategic foresight model for the development of iran’s free trade zones in 1414 hijri (case study: chabahar free zone)

purpose: as one of the most critical oceanic ports, chabahar has attracted the attention of many countries in terms of trade and cost reduction for exporting their goods and services to western countries in terms of low cost, distance and so on. therefore, the primary purpose of this article is to show how strategic foresight can contribute to the development of the chabahar free zone.methods: this is a qualitative and quantitative combination study. firstly, using library resources and expert opinions for data collection, and finally, the interpretive structural modeling method is used to draw the model. expert views on the model and its validity are also used.findings: the results show that the favorable model for the future of free zones and in this case chabahar is composed of factors that pay special attention to geopolitical and geo economic issues due to the specific geography of this region. the use of futures studies methods, especially environmental scanning, as well as the casual layered analysis (cla), depending on the climatic and geographic conditions of this region, is essential. conclusion: according to the literature review, no comprehensive study has been done so far on the foresight of free zones, so the proposed model as the first model for free zones foresight can respond to this vital aspect of these areas development.