آینده‌پژوهی سواد رسانه‌‌ای در ایران با روش برنامه‌ریزی سناریویی

هدف: این پژوهش، به منظور شناسایی سناریوهای آینده‌ حوزه‌ سواد رسانه‌ای و اکتشاف آینده‌های بدیل این حوزه در سطح ایران انجام شده است. روش: برنامه‌ریزی سناریویی یا طراحی سناریو با رویکرد آینده‌نگاری اکتشافی، روش انجام تحقیق بوده است که طی چندین گام از شناسایی عوامل موثر بر آینده‌ سواد رسانه‌ای تا اکتشاف عدم قطعیت‌های آینده، ایجاد منطق سناریوها، توصیف روایت سناریوها، شناسایی و تحلیل راهبردی فرصت ها و تهدیدات مربوط به هر سناریو و دست آخر شناسایی راهبردهای قابل اتخاذ برای آینده در ارتباط با هر سناریو را در بر می‌گیرد.یافته ها: در این پژوهش، با نظر خبرگان و تحلیل ادراکی – شناختی، تعداد 30 عامل اثرگذار بر آینده شناسایی و مورد تحلیل ادراکی –  شناختی قرار گرفت.نتیجه گیری: نتایج تحقیق ناظر بر اهمیت عواملی همچون؛ «ضرورت پیوست سواد رسانه‌ای برای قوانین و سیاست‌های اجرایی و آموزشی»، «هماهنگ‌سازی آموزش‌دهندگان سواد رسانه‌ای با نهادها و انجمن‌های علمی»، «استفاده از متخصصان سواد رسانه‌ای در سیاست‌گذاری دولتی»، «نگاه عملیاتی مدیران سطوح مختلف به سواد رسانه‌ای به عنوان یکی از مهارت های حیاتی زندگی»، «اعتباربخشی صدا و سیما به مخاطب» و در نتیجه شناسایی دو عدم قطعیت‌ بحرانیِ «مخاطب‌محوری» و «نخبه گرایی» است که سناریوهای متحمل آینده‌ سواد رسانه‌ای در ایران، از برهم‌کنش این دو عامل شکل گرفته است. خروجی تحقیق، ارائه چهار سناریوی محتمل آینده سواد رسانه‌ای، با نام‌های بهشت گمشده، تایتانیک، لویاتان و شوالیه تاریکی است که تشریح و توصیف آن ها در متن مقاله خواهد آمد.

the futures studies of media literacy in iran with scenario planning method

purpose: this study was conducted to identify future scenarios in the field of media literacy and to explore alternative futures in iran.method: scenario planning or scenario designing with exploratory approach has been the research method. it is conducted in several steps from identifying factors affecting the future of media literacy to discovering future uncertainties, creating scenario logic, describing scenario narratives, strategic identification and analysis of opportunities and threats relating to each scenario and ultimately identifying strategies for the future in relation to each scenario.findings: in this study, with the experts opinion analysis, 30 factors affecting the future were identified and analyzed perceptually/cognitively.conclusion: the results of the study indicate the importance of factors such as &the need to attach media literacy to executive and educational laws and policies&, &coordination of media literacy educators with scientific institutions and associations&, &cooperation of media literacy professionals in government policy&, &managers of different levels consider media literacy as one of the vital skills of life, &radio and television accreditation to the audience& and thus identification of two critical uncertainties as &audience-orientation& and &elitism& that form the scenarios for the future of media literacy in iran.