آینده‌پژوهی زنجیره تامین صنعت نفت با رویکرد سناریونگاری

هدف: زنجیره تامین اثربخش نقش قابل ملاحظه‌ای در تولید و پخش محصولات و فراورده‌های نفتی و پتروشیمی در کشور دارد. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی عوامل کلیدی و سناریوهای باورپذیر و محتمل زنجیره تامین صنعت نفت در آینده است. روش: تحقیق حاضر از منظر جهت‌گیری، کاربردی، از جهت مبنای فلسفی اثباتی و از بُعد روش‌شناسی چندگانه است. بدین منظور ابتدا با بررسی مبانی نظری و مصاحبه با کارشناسان متخصص، عوامل کلیدی موثر روی آینده زنجیره تامین صنعت نفت شناسایی و سپس با به‌کارگیری آزمون بینم این عوامل غربال شدند. برای انتخاب پیشران‌های نهایی، دو تکنیک عدم قطعیت بحرانی و دیمتل مورد استفاده قرار گرفت. سناریو محتمل هم با یکی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری انتخاب شد. یافته‌ها: با به‌کارگیری تکنیک عدم قطعیت بحرانی و دیمتل، دو پیشران تحریم‌های خارجی و سیاست‌های کلان اقتصادی در رابطه با مقاوم‌سازی برای نگاشت سناریوها انتخاب شدند. با توجه به این دو پیشران چهار سناریوی زنجیره تامین بسته، زنجیره تامین شکننده، زنجیره تامین مقاوم و زنجیره تامین پویا توسعه داده شدند. هر یک از این سناریوها بیانگر وضعیتی برای زنجیره تامین صنعت نفت در آینده‌اند. با توجه به معیارهای همخوانی با روندهای داخلی، همخوانی با روندهای بین‌المللی، محتمل بودن بر مبنای واقعیت و همخوانی با داده‌های فعلی سناریوی زنجیره تامین بسته به عنوان محتمل‌ترین سناریو انتخاب شد. نتیجه‌گیری: زنجیره تامین پویا بهترین وضعیت را از نظر کاهش تحریم‌های خارجی و سیاست‌های مناسب مقاوم‌سازی در برابر تکانه‌های خارجی نشان می‌دهد و در سوی دیگر زنجیره تامین بسته یک سیستم منزوی و آسیب‌پذیر را در مقابل تهدیدات توصیف می‌کند.

future study of supply chain in oil industry with scenario planning approach

purpose: effective supply chain plays a significant role in the production and distribution of petroleum and petrochemical products in the country. this study seeks to identify key factors and plausible scenarios for the future supply chain of the oil industry.method: this research is applied from the point of view of orientation and it is positivist from philosophical point of view and it is a multiple research.for this purpose, the key factors affecting the future of the oil supply chain were identified by reviewing the literature and interviewing the experts and then using these binomial tests were screened. two gbn and dematel techniques were used to select the final key forces. the probable scenario was chosen with one of the decision making techniques.findings: using gbn and dematel techniques, two key forces of external sanctions and macroeconomic policies related to strengthening were selected for mapping the scenarios. based on these two key forces, the four scenarios of closed supply chain, fragile supply chain, robust supply chain and dynamic supply chain were developed. each of these scenarios represents a situation for the future of oil supply chain. according to the criteria of conformity with internal trends, conformity with international trends, probability based on reality, and consistency with current data, closed supply chain scenario was selected as the most probable scenario.conclusion: dynamic supply chain shows the best situation in terms of reducing external sanctions and appropriate reinforcement policies and on the other hand, the closed supply chain describes an isolated and vulnerable system to threats.