سناریوهای مدیریت منابع آب بر مبنای رویکرد آینده ‌پژوهی: مطالعه ی موردی شهرستان تبریز

هدف: بروز بحران آب و گسترش نااطمینانی ها در زمینه ی پایداری و آینده ی تامین منابع آب، مدیران را ملزم به اتخاذ تصمیم های حیاتی در زمینه ی مدیریت منابع آب با توجه به فرایندها و عوامل مختلف موثر و مرتبط در این زمینه به ویژه پیامدهای تغییرات اقلیمی، جمعیت، تصمیمات سیاسی و غیره نموده است. از این رو، هدف این مطالعه بررسی نظام‌مند عوامل اثر گذار در ابعاد منابع و مصارف آب و تعریف آینده های بدیل در این حوزه بر مبنای عوامل شناخته شده است.روش: تدوین سناریو از جمله ابزارهای پیشنهادی است که می تواند به منظور بررسی پیامدهای آتی، در اتخاذ تصمیم گیری ها و اجرای سیاست های مختلف راهبردی در زمینه‌ی مدیریت منابع آب، موثر واقع شود. این چارچوب در سطح منطقه ای برای منابع آب شهرستان تبریز مورد ارزیابی قرار گرفته و با توجه به ماهیت پژوهش، از روش های تحلیل ساختاری، سناریو نویسی و دلفی استفاده می شود. یافته ها: طبق نتایج 15 عامل کلیدی در وضعیت منابع آب شهرستان تبریز دخیل هستند. بررسی حالت های احتمالی در هر عامل در نهایت به 47 وضعیت احتمالی انجامید. با تحلیل تمام وضعیت های احتمالی،  7585 سناریو ممکن، 9 سناریو باورکردنی و 4 سناریو با احتمال وقوع قوی در وضعیت آتی منابع آب شهرستان تبریز شناسایی شدند.نتیجه گیری:با توجه به وضعیت موجود، ملاحظه شد که شکاف قابل توجهی تا تحقق اهداف بنیادین توسعه و دستیابی به سناریوهای مطلوب وجود داشته و از این رو راهبرد ها و تدابیر لازم در دستیابی به مطلوب ترین آینده ها معرفی گردید.

water resources management scenarios based on futures studies approach: case study of tabriz county

purpose: the emergence of water crisis and the spread of uncertainties in the context of sustainability and the future of water supply makes managers to make critical decisions about water resources management, taking into account the various processes and factors affecting it, in particular the consequences of climate change, population growth, political decisions, and so on.therefore, the purpose of this study is to investigate systematically the factors affecting water resources in dimensions of resources together with consumption and define alternative futures in this context based on the considered factors.method: scenario development is one of the suggested tools that can be effective in assessing the future consequences of making decisions and implementing various strategic policies in water resourcemanagement field. this framework has been studied at regional level for tabriz water resources. according to the nature of the research, structural analysis, scenario writing and delphi methods have been used.findings: according to the results, 15 key factors are involved in the availability of water resources in tabriz. investigating the possible states in each factor eventually led to 47 possible situations. by thoroughly evaluating possible situations, 7585 possible scenarios, 9 plausible scenarios and 4 scenarios with high probability of future condition of water resources in tabriz were identified. conclusion: according to the current situation, it was observed that there has been a considerable gap to the achievement of the fundamental goals of development and the desirable scenarios. therefore, strategies and measures for achieving the most desirable future were introduced.