بررسی نقش موثر ارزش‌ها و باورهای اسلامی در نحوه شکل‌گیری باغ‌های ایرانی

باغ‌ ایرانی با قدمتی چندهزارساله به عنوان میراث ارزشمند ایران، تجلی تفکر و فرهنگ متعالی تمدن ایرانیان می‌باشد که با باورهای آیینی و دینی دوره اسلامی و پیش از آن پیوند عمیق خورده است و تاکنون نیز ساختار فضایی آن به معانی و باورهای انسان تجسد بخشیده و باخلق فضایی، نیازهای فطری انسان را بر آورده ساخته و موجب دستیابی وی به آرامش می‌گردد. باغ‌های ایرانی با سابقه کهن و تکامل یافته طی قرون متمادی با شرایط محیطی و فرهنگی جامعه ایرانی انطباق داشته و شیوه‌های متفاوتی از طراحی ایرانیان را تا به امروز به نمایش گذاشته است. لذا در این نوشتار با تحلیل ساختار باغ‌های سنتی ایران و نحوه استقرار و تقسیسمات فضایی آن مشخص گردید که باغ‌های ایرانی فقط یک معماری ساده نیست، بلکه هرکدام اجزای باغ، علاوه بر دارابودن کیفیت‌هایی شناخته شده، یک فرهنگ خاص را یدک می‌کشند و مجموعه ای از هنر، معماری، نظام گیاهی، نظام آبیاری، اعتقادات، سبک زندگی و زیبایی شناسی را به نمایش می‌گذارد و اینگونه با کیفیت‌های لاهوتی و قدسی به انضمام بار معنایی و تاریخی، در جهت القای حس مکان به مخاطب اثرگذار می‌باشد. بنابراین بهره‌گیری از معماری و الگوی شکل‌گیری آنها تا به امروز و در بسترهای زمانی، جغرافیایی، فرهنگی و اعتقادی مختلف نیز دستخوش تغییرات اساسی نشده است، به طوریکه برخی از عناصر آن در هر شرایط توانسته، کارایی و عملکرد ثابت خود را حفظ کند.