اوضاع جغرافیایی شهر تبریز در عصر صفویه

شهر تبریز از دیرباز به واسطه موقعیت جغرافیایی خود، مورد توجه قدرت‌های سیاسی، بوده و گهگاه توسط برخی از این حکومت‌ها، به عنوان پایتخت برگزیده شده، همچنین بستر مناسبی برای فعالیت‌های اقتصادی به شمار آمده است. در نتیجه، اهمیت سیاسی و اقتصادی تبریز و حضور دانشمندان، هنرمندان، شاعران، عارفان و روحانیون سرشناس در این شهر، آن را مبدل به مرکزی برای توسعه علم، فرهنگ، هنر، مذهب و عرفان کرده است. یکی از این دودمان‌ها، دولت صفویه است که این شهر را پایتخت سیاسی خود برگزیدند. شهر تبریز در شمال غرب ایران و با شیب متوسطی در نزدیکی دریاچه ارومیه واقع شده است. این شهر با روی کار آمدن صفویان به عنوان پایتخت سیاسی انتخاب شد و از این رو بسیار اهمیت یافت. صفویان اولین سلسله‏‌ای بودند ‏که با تشکیل دولت متمرکز و قدرتمند، هویتی مبتنی بر مذهب تشیع را در این شهر و سایر مناطق ایجاد کردند. موقعیت سوق‌الجیشی تبریز موجب شد تا به عنوان یکی از شاهراه‌‏های تجاری به اروپا مورد توجه مسافرانی قرار گیرد که از این مسیر وارد ایران می‌شدند. در همین راستا، این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه‌ای سعی بر آن دارد تا به اوضاع جغرافیایی شهر تبریز در عصر صفویه بپردازد. پس بدین قرار، مواردی چون وجه تسمیه، موقعیت جغرافیایی، استراتژیک و جغرافیای طبیعی شهر تبریز در پژوهش حاضر، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

Geographical situation of Tabriz in the Safavid era

The city of Tabriz has long been considered by political powers due to its geographical location and has occasionally been chosen as the capital by some of these governments, as well as being a suitable platform for economic activities. As a result, the political and economic importance of Tabriz and the presence of prominent scientists, artists, poets, mystics and clerics in this city, has made it a center for the development of science, culture, art, religion and mysticism. One of these dynasties is the Safavid government, which chose this city as its political capital. The city of Tabriz is located in northwestern Iran with a moderate slope near Lake Urmia. With the rise of the Safavids, this city was chosen as the political capital and therefore became very important. The Safavids were the first dynasties to establish a centralized and powerful Shiite-based identity in the city and elsewhere. The strategic position of Tabriz caused the attention of travelers entering Iran through this route as one of the trade highways to Europe. In this regard, this research is a descriptive-analytical method and relying on library resources to try to address the geographical situation of Tabriz in the Safavid era. Thus, items such as naming, geographical location, strategic and natural geography of Tabriz in the present study have been analyzed and studied.