سیلاژ مخلوط کاکتوس علوفه ای-یونجه به عنوان جایگزین خوراک دام برای بزهای شیری سانن: بررسی فراسنجه های شکمبه ای

مقدمه: تغییرات آب و هوایی سبب افزایش روند خشکسالی در مناطق مختلف جهان شده است. بنابراین ممکن است در سال‌های آینده، گیاهان سازگار با مناطق خشک تاثیر قابل‌توجهی در تامین علوفه دام در این مناطق داشته باشند. کاکتوس علوفه ای، علوفه ای تازه برای تمام فصول سال و منبع مهم آب و انرژی بوده بطوریکه سبب بهبود امنیت غذایی ساکنین این مناطق می شود. غلظت ماده خشک (15-5 درصد)، پروتئین خام و فیبر این گیاه پایین است و حیواناتی که تنها با این گیاه تغذیه می‌شوند دچار کاهش وزن و هم چنین اختلالات گوارشی مانند اسهال می شوند. از این رو، استفاده از منابع نیتروژن و فیبر در جیره غذایی دارای کاکتوس جهت بهبود عملکرد شکمبه و دام توصیه می شود. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر جایگزینی سیلاژ ذرت با سیلاژ مخلوط کاکتوس یونجه بر فراسنجه های شکمبه ای بزهای شیری تغذیه شده با جیره های آزمایشی است. مواد و روش ها: برای تهیه سیلاژ، کاکتوس علوفه ای تازه به میزان 66 کیلوگرم و یونجه خشک به میزان 34 کیلوگرم به صورت همگن مخلوط و در بشکه های پلاستیکی 220 لیتری فشرده شدند. پس از تعیین خصوصیات شیمیایی و ترکیب شیمیایی سیلاژ در روز های 45 پس از سیلو کردن، سیلاژ مخلوط کاکتوس-یونجه با سطوح 0، 10، 20 و 30 درصد جایگزین سیلاژ ذرت در جیره های آزمایشی شد. این آزمایش در قالب طرح مربع لاتین تکرار شده 4×4 و با استفاده از 8 راس بز شیری سانن در 4 دوره آزمایشی 21 روزه انجام شد. در روز آخر هر دوره از مایع شکمبه هر گوسفند سه ساعت پس از مصرف خوراک صبح توسط لوله مری متصل به دستگاه ساکشن، جهت تعیین ph، نیتروژن آمونیاکی، جمعیت پروتوزوآ و اسیدهای چرب فرار شکمبه نمونه گیری به عمل آمد. نتایج و بحث: جایگزینی سیلاژ ذرت با سیلاژ مخلوط کاکتوس-یونجه بر ph، نیتروژن آمونیاکی و کل پروتوزوآ شکمبه تاثیری نداشت. در این آزمایش درصد مولاری اسید پروپیونیک با استفاده از 20 و 30 درصد سیلاژ مخلوط کاکتوس-یونجه در جیره بز ها به صورت خطی افزایش و در صد مولاری اسید استیک و نسبت اسید استیک به اسید پروپیونیک به صورت خطی کاهش پیدا کرد (05/0p<). اسید ایزووالریک با سطح 10 و 20 درصد سیلاژ مخلوط کاکتوس-یونجه در جیره بز ها افزایش نشان داد (05/0p<). نتیجه گیری کلی: نتایج این پژوهش نشان داد جایگزینی سیلاژ ذرت با سیلاژ مخلوط کاکتوس-یونجه تا سطح 30 درصد به جیره بز های شیری سبب حفظ شرایط بهینه شکمبه شد. بنابراین می توان از مخلوط کاکتوس علوفه ای و یونجه خشک به-عنوان خوراک جایگزین در زمان خشکسالی و کمبود علوفه در مناطق نیمه خشک بهره برد.