برّرسی رفتارهای تغذیّه ای و خصوصیّات تخمیری شکمبه در میش‌های ترکی- قشقایی در دو اقلیم ییلاق و قشلاق

مقدمه: در مناطق گرمسیری تنش گرمایی به عنوان مانع اصلی تولیدات دامی است که رفاه عمومی دام، رشد، سوخت و ساز پروتئین، انرژی و تراز مواد معدنی، تولید مثل و تولید دام را به مخاطره می اندازد، و می تواند زیان اقتصادی قابل توجّهی را به دنبال داشته باشد. اما مقدار شدّت آثار ناشی از تنش گرمایی بر حیوان، می تواند بسته به گونه‌ی دام، نژاد و شرایط پرورش متفاوت باشد. بنابراین هدف این پژوهش، برّرسی رفتارهای تغذیّه ای و خصوصیّات تخمیری شکمبه در میش های ترکی-قشقایی در دو اقلیم ییلاق و قشلاق بوده است.مواد و روش‌ها: در این آزمایش از 16 راس میش شیرده‌ی ترکی قشقایی با میانگین شکم زایش 21/0±81/2 (میانگین ± خطای استاندارد)، وزن زنده‌ی 84/0±81/44 کیلوگرم، تولید شیر 65/5±06/306 گرم و نمره‌ی بدنی 07/0±23/3 استفاده شد. این آزمایش در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با دو تیمار (اقلیم قشلاقی و اقلیم ییلاقی) و تعداد تکرار برابر در هر تیمار (8 = n) در دو منطقه‌ی قشلاق (افزر شهرستان قیروکارزین استان فارس به عنوان قشلاق) و منطقه ییلاق (کمانه شهرستان سمیرم استان اصفهان به عنوان ییلاق) به مدت 21 روز شامل 14 روز دوره عادت دهی و 7 روز نمونه‌گیری انجام گرفت. آنالیز آماری نتایج به‌دست آمده از روش mixed model در نرم‌افزار آماری sas ویرایش 2/9 استفاده شد و مقایسه میانگین‎ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح معنی داری 05/0 انجام شد. نتایج و بحث: داده های به دست آمده از این پژوهش نشان دادد که، نوع اقلیم بر همه‌ی رفتارهای تغذیّه ای مورد برّرسی در میش های آزمایشی، بطور معنی داری اثر گذار بوده است (05/0>p)، اما زمان نمونه‏برداری (صبح یا ظهر) فقط بر مدّت زمان خوردن اثر داشت (05/0>p). همچنین داده ها نشان دادند که نوع اقلیم بر قابلیّت هضم مادّه‌ی خشک، ماده آلی و الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی (ndf) بطور معنی داری اثر گذار بوده است (05/0≥p). علاوه بر این، نوع اقلیم نیز بر ph شکمبه، غلظت استات، پروپیونات، نسبت پروپیونات به استات، آمونیاک کل و تعداد پروتوزاها اثر معنی‌داری داشت (05/0≥p). زمان نمونه‏برداری نیز بر phشکمبه و غلظت اسیدهای چرب استات، پروپیونات، نسبت پروپیونات به استات و تعداد پروتوزاها و غلظت آمونیاک غیر یونیزه، اثر معنی‏داری داشت (05/0≥p). همچنین برهم کنش زمان در اقلیم نیز بر غلظت استات، پروپیونات، نسبت پروپیونات به استات، تعداد پروتوزاها و غلظت آمونیاک کل، اثر معنی داری را نشان داد (05/0≥p).نتیجه گیری کلّی: بطور کلّی مشاهدات این پژوهش نشان داد که کلیّه ی رفتارهای تغذیّه ای مورد برّرسی شامل؛ مدّت زمان خوردن، نشخوارکردن، جویدن، و استراحت کردن در میش ها در اقلیم ییلاقی بالاتر از اقلیم قشلاقی بود. همچنین تنش گرمایی در منطقه‌ی قشلاق موجب تغییر الگوی تخمیر و کاهش ph شکمبه شد و غلظت اسیدهای چرب فرّار را تحت تاثیر قرار دارد.

Investigating the nutritional behaviors and ruminal fermentation properties in Turki Qashqei ewes in Yilaq and Qeshlaq

Introduction: In tropical regions, thermal stress is the main obstacle to production, whether it endangers the general livestock, growth, metabolism, energy and balance of minerals, reproduction and livestock production. Also, tropical regions with hot seasons always have a negative effect on breeding. Sheep are kept in hot areas, this animal suffers heat damage and its side effects such as production loss and economic losses follow. Therefore, the aim of this study was to investigate the nutritional behaviors and rumen fermentation characteristics of Turki-Qashqai ewes in the two climates of Yilaq and Qeshlaq.Materials and Methods: In this experiment, 16 of Turki-Qashqei lactating ewes with an average birth weight of 2.81±0.21 (mean ± standard error), live weight 44.81±0.84 kilograms, milk production 306.06±5.65 grams and physical score of 3.23±0.07 was used. This experiment was conducted in a completely randomized design with two treatments (Yilaq and Qeshlaq) and the same number of repetitions in each treatment (n=8) in two regions of Qeshlaq (Afzer, Qir-o-karzin city, Fars province) and Yilaq (Kamaneh, Semiram, Isfahan province) for 21 days, including 14 days of habituation period and 7 days of sampling. The statistical analysis of the results obtained by the Mixed Model method of SAS statistical software (9.2) was used and the comparison of means was done using Duncan's test at a significance level of 0.05.Results and discussion: The data showed that the type of climate had a significant effect on all the nutritional behaviors investigated in the ewes (P≤0.05), but the sampling time (morning or mid-day) only affected on the eating time (P≤0.05). In addition, climate type had a significant effect on rumen pH, acetate, and propionate concentration, ratio of propionate to acetate, total ammonia, and the number of protozoa (P≤0.05). Sampling time also had a significant effect on rumen pH, fatty acid concentration of acetate, and propionate, ratio of propionate to acetate, number of protozoa, and concentration of non-ionized ammonia (P≤0.05). Moreover, the interaction of time in climate was also significant on the concentration of acetate, and propionate, ratio of propionate to acetate, the number of protozoa and the concentration of total ammonia (P≤0.05).Conclusion: In general, the observations showed that all nutritional behaviors investigated include; The duration of eating, ruminating, chewing, and resting in sheep was higher in Yilaq than in Qeshlaq. Also, heat stress in Qeshlaq region changed the fermentation pattern, reduced rumen pH, and affected the concentration of volatile fatty acids.