تاثیر بقایای جامد (تفاله) حاصل از عرقگیری و اسانس‌گیری نعناع سبز (.mentha spicata l) بر قابلیت هضم، تولید متان و ظرفیت آنتی اکسیدانی در شرایط تولید گاز

مقدمه: سالانه حجم زیادی بقایای جامد (تفاله) حاصل از عرق‌گیری و اسانس‌گیری گیاهان دارویی به‌جا می‌ماند که حاوی متابولیتهای ثانویه متنوعی هستند، و استفاده مناسبی از آن‌ها نمی‌شود. اما این بقایا توانایی بهبود تخمیر شکمبه و بازده خوراک دام را دارند و شاید بتوان از آن‌ها به‌عنوان افزودنی خوراکی استفاده نمود. از طرفی نعناع سبز (l. mentha spicata) نیز از گیاهانی است که در بسیاری از مناطق ایران یافت می‌شود. خانواده نعناع غنی از ترکیبات پلی فنل بوده و دارای خواص آنتی‌اکسیدانی می‌باشد. عرق نعناع در طب سنتی رواج زیادی داشته و برای هضم بهتر مواد غذایی، افزایش حرکات دستگاه گوارش و کاهش التهاب کاربرد دارد. عرق نعناع در کشور ما یکی از پرمصرف‌ترین عرقیات شناخته شده می‌باشد و تولید زیادی در کشور دارد. درصورتی‌که از بقایای آن با وجود ترکیبات ثانویه مفید استفاده درستی نمی‌شود. بنابراین، هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر بقایای جامد (تفاله خشک) به‌جامانده پس از استخراج عرق و اسانس گیاه نعناع سبز بر قابلیت هضم، ظرفیت آنتی اکسیدانی و آزادسازی متان شکمبه با روش برون‎تنی بود. مواد و روش‌ها: با هدف مشخص شدن اثر افزودن سطوح مختلف تفاله نعناع سبز یک جیره پایه متوازن گردید (تیمار شاهد). سپس، سطوح 1، 2 و 3 درصد از تفاله‌ خشک گیاه نعناع سبز (بر اساس ماده خشک) به جیره پایه به میزان (200 میلیگرم) اضافه گردید. در مجموع، 4 تیمار حاصل شد و آزمون تولید گاز در دو زمان مختلف (ران) و 3 تکرار در هر سری انجام شد. مقادیر تولید گاز، قابلیت هضم، انرژی قابل متابولیسم، تولید متان و ظرفیت آنتی‌ اکسیدانی در 24 ساعت پس از انکوباسیون تعیین گردید. داده‎ها در قالب طرح کاملاً تصادفی (اثر ثابت تیمار و اثر تصادفی زمان) تجزیه شد.نتایج و بحث: گنجاندن سطوح 2 و 3 درصد بقایای حاصل از فرآاوری نعناع سبز در جیره موجب بهبود قابلیت هضم، انرژی قابل متابولیسم در مقایسه با جیره شاهد شد (05/0>p). کاربرد سطوح مختلف بقایای گیاهی مذکور در جیره موجب کاهش تولید متان گردید (05/0>p). کمترین تولید متان در تیمار 3 درصد تفاله بود. بیشترین میزان تولید گاز و قابلیت هضم ماده آلی و ظرفیت آنتی اکسیدانی نیز در سطح 2 و 3 درصد از تفاله نعناع سبز مشاهده شد.نتیجه گیری کلی: در مجموع، کاربرد بقایای فرآاوری انعناع سبز (تفاله خشک) در جیره موجب بهبود قابلیت هضم، انرژی قابل متابولیسم ،ظرفیت آنتی اکسیدانی و کاهش آزادسازی متان در شرایط برون‌تنی شد. بنابراین، بقایای مذکور پتانسیل مصرف به عنوان افزودنی خوراکی در جیره نشخوارکنندگان را دارند (بویژه سطوح 2 و 3 درصد تفاله). برای تایید نتایج این تحقیق، اجرای آزمایشهای درون‌تنی لازم است.