بررسی ارتباط بین اختلاف کاتیون و آنیون جیره و متابولیت های خون و ادرار در دوره انتقال و عملکرد تولیدی گاوهای هلشتاین

مقدمه: دوره انتقال برای گاو هلشتاین می تواند بالاترین حد خطر ابتلا به بیماری‌ های متابولیک و مشکلات سلامتی پدید آورد. در این دوره، اختلال در غلظت ‌های پلاسمایی مواد معدنی پر مصرف می‌تواند منجر به کاهش تولید و ناهنجاری‌ های متابولیکی و عفونی شود. در‌ این‌ دوره مقدار ماده خشک‌ مصرفی‌ کاهش‌ می‌‌یابد، درصورتی که در این دوره حیوان به‌ مواد مغذی بیشتری نیاز دارد. یکی از راه ‌های پیشگیری از ناهنجاری ‌های متابولیکی، تصحیح توازن کاتیون - آنیون جیره در دوره‌ قبل از زایش می‌باشد. اختلاف کاتیون - آنیون جیره بر تعادل اسید - باز و متابولیسم کلسیم تاثیر می‌گذارد که این دو مکانیسم در اغلب گاو های شیری پرتولید در اوایل شیر دهی دچار نقص می‌شود. استفاده از نمک‌ های آنیونی و افزودن کلسیم و منیزیم، در جیره می‌تواند به کاهش تعادل منفی انرژی و پیشگیری از تب شیر کمک کند. این تحقیق به اهمیت بررسی اختلاف کاتیون - آنیون جیره و فاکتور های خون و ph ادرار قبل از زایش و ارتباط آن با بیماری‌ های متابولیکی و عملکرد تولید مثلی بعد از زایش صورت می‌گیرد.مواد و روش ها: در این آزمایش از 32 راس گاو هلشتاین در دوره انتقال با میانگین 260 روز آبستنی استفاده شد. تیمارها شامل 1) جیره متداول گاوداری که در دوره انتقال داده می‌شد به عنوان تیمار شاهد، 2) جیره متدوال گاوداری همراه با مکمل آنیونیک تولید شده و 3) جیره متداول گاوداری بدون نمک آنیونیک. یک هفته قبل از زایش از گاوها نمونه ادرار و خون گرفته شد و در ادارر گاوه فراسنجه‌هایی شامل ph و عناصر معدنی سدیم، پتاسیم، کلر، گوگرد، کلسیم و منیزیم و در نمونه‌های خون فراسنجه‌هایی شامل اوره و کراتینین و عناصر سدیم، پتاسیم، کلر، گوگرد، کلسیم و منیزیم اندازه‌گیری شدند. بعد از زایش میزان شیر تولیدی گاوها بطور مجزا برای هر گاو ثبت شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که ph ادرار گاوها با دادن نمک آنیونیک تولید شده به‌طور معنی‌داری کاهش یافت و در میان گاوهایی تحت آزمون کمترین میزان را داشت (01/0>p). با این وجود میزان شیر تولیدی بعد از زایش تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. غلظت سدیم تحت تاثیر نمک و مکمل آنیونیک قرار گرفت و در این دو تیمار بیشترین غلظت مشاهده شد و در تیمار فاقد نمک آنیونیک کمترین مقدار مشاهده شد (01/0>p). غلظت فسفر در ادرار در جیره با مکمل آنیونیک و جیره بدون نمک آنیونیک کمترین مقدار مشاهده شد و در جیره شاهد بیشترین مقدار بدست آمد (01/0>p). غلظت کراتینین در ادرار به‌طور معنی‌داری در تیمار شاهد افزایش یافت. غلظت اوره ادرار تحت تاثیرتیمارها قرار نگرفت. سدیم در خون به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر تیمارها قرار گرفت.نتیجه گیری کلی: ph ادرار در تیمار شاهد کمتر و در گاوهایی که مکمل آنیونیک و خوراک فاقد نمک آنیونیک دریافت کردند، بیشتر بود. غلظت سدیم و فسفر ادراری تحت تاثیر جیره های مصرفی قرار گرفت. غلظت اوره خون تحت تاثیرتیمارها قرار نگرفت. غلظت سدیم، پتاسیم و گوگرد خون تحت تاثیر جیره‌های مصرفی قرار گرفت. مکمل آنیونیک مصرفی در دورۀ انتقال از نظر ثبات در عناصر معدنی موجود در خون و ادرار نتایج مثبتی را نشان داد و با عنایت به غلظت کراتینین خون در گاوهای مصرف کنندۀ این مکمل می توان از سلامت کلیوی گاوهای مزبور اطمینان حاصل نمود. میزان شیر تولیدی گاوها بعد از زایش تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. غلظت برخی عناصر پر مصرف در خون و ادرار همبستگی معنی دار نشان داد. به‌طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که جیره شاهد و مکمل آنیونیک تاثیر یکسانی بر متابولیت‌های خون و ادرار داشتند و این مکمل آنیونیک قابل توصیه است.