تاثیر جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کانولا و دمای کاندیشنر طی پلت‌ سازی بر گوارش‌پذیری مواد مغذی در بره‌های پرواری

مقدّمه: آماده‌سازی جیره دام از آسیاب کردن و مخلوط کردن ساده‌ی مواد خوراکی، به فرآیندهای پیشرفته‌ای مانند پلت، فلیک و اکسترود تکامل‌یافته است. تولید دانه کانولا در جهان و نیز در ایران رو به گسترش است و بنابراین در آینده فراهمی کنجاله کانولا نیز در مقایسه با شرایط فعلی بیشتر خواهد بود. کنجاله کانولا تنها از دانه کانولای کشت شده به-منظور استخراج روغن جهت مصارف انسانی به دست نمی‌آید و به نظر می‌رسد در آینده این منبع نقش قابل توجهی در استفاده به عنوان سوخت زیستی خواهد داشت. اصلاح نژاد دانه کانولا موجب آن شده که این منبع پروتئینی با کیفیتی بالا و با حضور مقدار بسیار ناچیزی ترکیبات ضد تغذیه‌ای مانند گلوکوزینولات‌ها در اختیار باشد، بنابراین کنجاله کانولا قابلیت استفاده در تغذیه تک معده ای ها و نشخوارکنندگان را دارد. کاندیشنینگ نوعی عملیات پخت است که در طی آن مواد آردی پس از دریافت افزودنی‌های لازم و مخلوط شدن در میکسر، تحت دمای بالا و با اضافه شدن آب و بخار به آن‌ها، پخته شده و آماده ورود به پلت میل میشوند. عمل آوری حرارتی سبب ایجاد پل‌های عرضی در داخل و بین زنجیره‌های پپتیدی با کربوهیدراتها شده و حلالیت پروتئین را کاهش می‌دهد که خود سبب کاهش حساسیت به تجزیه در شکمبه می‌شود.مواد و روش‌ها: جهت اجرای این طرح تعداد 20 راس بره نر و 20 راس بره ماده نژاد عربی به صورت تصادفی در 4 گروه تقسیم شدند. از جیره‌های با کنجاله سویا در دو دمای مختلف (70 و 85 درجه سانتی‌گراد) کاندیشن شده و جیره‌های با کنجاله کانولا در دو دمای مختلف ( 70 و 85 درجه سانتی‌گراد) کاندیشن شده استفاده شد. از کاه گندم به عنوان منبع علوفه استفاده شد. جیره‌های آزمایشی به صورت کاملاً مخلوط (با نسبت علوفه به کنسانتره 90:10) دو وعده در روز در اختیار دام‌ها قرار گرفت. جهت انجام محاسبات مربوط به قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین، برآورد الیاف نامحلول در شوینده اسیدی( (adfو برآورد الیاف نامحلول در شوینده خنثی (ndf) جیره‌ها از نمونه‌های خوراک، باقی‌مانده خوراک و مدفوع که در دوره نمونه‌گیری تهیه شده بود، استفاده گردید.نتایج و بحث: گوارش‌پذیری پروتئین‌خام تحت تاثیر برهمکنش منبع پروتئین و دمای کاندیشنر قرار گرفت (02/0p=). همچنین برهمکنش این دو عامل در گوارش‌پذیری ماده خشک تمایل به معنی‌داری نشان داد (09/0p=). استفاده کنجاله کانولا در جایگزینی با کنجاله سویا سبب افزایش گوارش‌پذیری ظاهری الیاف نامحلول در شوینده اسیدی شد (04/0p=). گوارش‌پذیری الیاف نامحلول در شوینده اسیدی در جیره‌های حاوی کنجاله کلزا (08/0p=) و در دمای بالاتر کاندیشنر (06/0p=) تمایل به افزایش داشت.نتیجه‌گیری کلی: با توجه به تاثیر دمای کاندیشنر بر گوارش‌پذیری ماده خشک و پروتئین خام می‌توان نتیجه گرفت که کاندیشن کردن خوراک برای بالابردن بازدهی دام موثر است. همچنین برای بهبود هضم الیاف نامحلول می‌توان از کنجاله کانولا به عنوان منبع پروتئینی استفاده کرد.