بررسی اثرات تنش گرمایی و تراکم پرورش بر شمار لکوسیت‌ها و نسبت هتروفیل به لنفوسیت در جوجه‌های گوشتی

مقدمه: از آنجایی که دمای محیط به طور مداوم در سراسر جهان در حال افزایش است، تنش گرمایی یکی از چالش‌های مهم صنعت دام در بسیاری از کشورها تلقی می‌شود. در میان حیوانات اهلی، طیور بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر تنش گرمایی دارند زیرا طیور به دلیل پوشش پر و محدود بودن غدد عرق، توانایی محدودی در دفع حرارت بدن دارند. بنابراین، پرندگانی که در معرض تنش گرمایی قرار دارند غالباً دچار اختلالات فیزیولوژیکی متعددی از جمله بی‌نظمی سیستم ایمنی‌، اختلالات غدد درون‌ریز‌، آلکالوز تنفسی و عدم تعادل الکترولیت‌ها و تغییراتی در سیستم خونی می‌شوند که باعث کاهش سلامتی و عملکرد طیور می‌شود. تراکم پرورش نیز می‌تواند یک عامل تنش‌زا در تولید صنعتی طیور باشد زیرا تراکم بالای پرورش می‌تواند عملکرد، سلامتی و رفاه طیور را به مخاطره بیاندازد. هدف از اجرای این تحقیق بررسی اثرات تنش گرمایی و تراکم پرورش بر شمار لکوسیت‌های خون و نسبت هتروفیل به لنفوسیت جوجه‌های گوشتی سویه آرین بود.مواد و روش‌ها: در این تحقیق تعداد 720 قطعه جوجه گوشتی نر سویه آرین در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار و 6 تکرار با آزمایش فاکتوریل 2×3 اجرا گردید که در آن سه سطح تراکم پرورش (12، 14 و 16 قطعه در هر مترمربع) و در دو دمای محیط (دما در محدود خنثی حرارتی (21 درجه سانتی‌گراد) و دمای بالا: 28 درجه سانتی‌گراد(1)) از روز 21 تا 42 پرورش انجام گرفت. دوره پرورش 42 روز (6 هفته) در نظر گرفته شد. پرندگان دسترسی آزاد به خوراک و آب در طول دوره پرورش داشتند. جیره‌های غذایی بر اساس توصیه‌های سویه آرین تنظیم شد. برای تعیین نسبت هتروفیل به لنفوسیت، پس از خونگیری گسترش خونی تهیه شد، نمونه ها پس از تثبت با متانول با استفاده از گیمسا رنگ آمیزی و در نهایت با استفاده از میکروسکوپ نوری و با بزرگنمایی 100 تعداد نسبی گلبول های سفید شمارش شدند و به صورت درصدی از کل لکوسیت‌های خون بیان شد. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار sas تجزیه و تحلیل و مقایسات میانگین در سطح 5 درصد و با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن انجام گرفت.نتایج و بحث: نتایج نشان داد تعداد لنفوسیت، هتروفیل و نسبت هتروفیل به لنفوسیت مرغ‌های گوشتی در سن 42 روزگی تحت تاثیر تراکم پرورش (کم، متوسط و بالا) قرار نگرفت (05/0p>). در شرایط تنش گرمایی، تعداد لنفوسیت به‌طور معنی‌داری کاهش و تعداد هتروفیل به طور معنی داری افزایش یافت. نسبت هتروفیل به لنفوسیت در شرایط تنش گرمایی به طور معنی‌داری افزایش نشان داد.نتیجه‌گیری کلی: در پرندگانی که تحت شرایط تنش گرمایی پرورش می‌یابند نسبت هتروفیل به لنفوسیت افزایش می‌یابد که می‌تواند سبب کاهش سیستم ایمنی شود. بنابراین می‌توان با بررسی نسبت هتروفیل به لنفوسیت و پروفیل لکوسیت‌های خون جوجه‌های گوشتی وضعیت تنش گرمایی را مورد بررسی قرار داد.