بررسی اثر افزودن عصاره گل ختمی به آغوز و شیر برصفات عملکردی گوساله های شیر خوار هلشتاین

مقدمه: در دهه اخیر استفاده از مواد افزودنی طبیعی در تغذیه حیوانات و انسان توصیه شده ‌است. استفاده از عصاره اتانولی گیاهی در آغوز و شیر گوساله های شیرخوار ممکن است باعث کاهش مشکلات دستگاه گوارش شود و موجب بهبود عملکرد شود،که ختمی دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی در تغذیه حیوانات تک معده است. اسهال گوساله ها از بزرگترین مشکلات درگاوداری است، اسهال موجب دفع مواد مغذی توسط حیوان می شود مصونیت منفعل تنها منبع ایمنی زودرس گوساله ها به دلیل ناتوانی جفت گاو در انتقال ایمونوگلوبولین های مادر به جنین است. از جمله اهداف اصلی این طرح بررسی اثرات اضافه کردن عصاره ختمی به آغوز و شیر در مقایسه با گروه آزمایشی آغوز پاستور و گروه آزمایشی شاهد بر عملکرد و اسکور مدفوع، دمای بدن و وضعیت سلامتی گوساله های شیرخوار در قبل و بعد از شیرگیری بود.مواد و روش ها: در این آزمایش از 40 راس گوساله هلشتاین (وزن بدن 5/34 تا 47 کیلوگرم ) در چهار گروه آزمایشی شاهد، آغوز پاستور، ختمی در آغوز و ختمی در شیر به طور تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. گروه شاهد، با آغوز و شیر خام تغذیه شدند. گروه آغوز پاستور با آغوز پاستوریزاسیون در دمای 60 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه طی روز های اول و دوم تولد تغذیه شدند. گروه ختمی در آغوز در روز اول و دوم تولد، با ختمی 5/2 درصد آغوز مصرفی تغذیه شدند. گروه ختمی در شیر بصورت روزانه 20 میلی لیتر عصاره ختمی در شیر به مدت 30 روز تغذیه شدند. گروه های آزمایشی در قبل از شیرگیری (تا 12 هفتگی) و بعد از شیرگیری ( از 13 تا 15 هفتگی) و در کل دوره با هم مقایسه شدند. اهداف اصلی این طرح بررسی اثرات اضافه کردن عصاره گل ختمی به آغوز و شیر گوساله ها در مقایسه با گروه آزمایشی آغوز پاستور و گروه آزمایشی شاهد بر عملکرد و وضعیت سلامتی گوساله های شیرخوار در قبل و بعد از شیرگیری بود. نتایج و بحث: نتایج نشان می دهد گروه تغذیه شده ختمی در شیر و آغوز از گروه های آزمایشی آغوز پاستور و گروه آزمایشی شاهد در آخر دوره پرورش رشد و عملکرد بهتری داشتند. اثر تیمار گوساله های تغذیه شده ختمی در آغوز و شیر بر صفات عملکردی مانند: وزن بدن، مصرف ماده خشک، افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل غذایی در کل دوره معنی دار بود (05/0 >p). اسکور مدفوع تیمار آزمایشی ختمی در آغوز و ختمی در شیر از تیمار آغوز پاستور بهتراست اما تفاوت معنی دار نیست، و با تیمار شاهد اختلاف معنی داری دارند(05/0 >p). اثر تیمار های ختمی در آغوز و ختمی در شیر بروی ماده خشک مصرفی نسبت به تیمار شاهد معنی دار شد تیمار های ختمی از تیمار آغوز پاستور بهتر شدند اما تفاوت شان معنی دار نیست. اثر تیمار در گوساله های دریافت کننده ختمی بروی ماده خشک مصرفی معنی دار است (05/0p<). روش های پاستوریزاسیون آغوز و افزودن عصاره به آغوز و شیر گوساله روشی برای بهبود صفات عملکردی و کاهش هزینه های یک فارم می باشد. نتیجه گیری کلی: افزودن عصاره به آغوز و شیر گوساله ها می تواند تا حد زیادی بر مصرف خوراک، رشد شکمبه، وزن بدن، کاهش بیماری های گوارشی موثر باشد. اسکوردهی به مدفوع گوساله ها نشان داد که عصاره گیاه ختمی افزوده شده به آغوز و شیر گوساله ها بر قوام مدفوع و کنترل اسهال موثر بوده است. در نتیجه اینکه گوساله های تغذیه شده با ختمی 20 میلی لیتر در شیر و ختمی 5/2 درصد در آغوز مصرفی نسبت به گروه های شاهد و آغوز پاستور در کل دوره آزمایش صفات عملکردی و رشد اسکلتی بهتری داشتند.