تاثیر سطوح کم زئولیت (کلینوپتیلولیت) بر متغیرهای تخمیر شکمبه‏ای در شرایط آزمایشگاهی

مقدمه: یکی از راهکارهای تغذیه‏ای برای بهبود جمعیت میکروبی شکمبه و فعالیت آنزیمی آنها (برای نیل به بهترین پتانسیل تخمیر و گوارش) استفاده از افزودنی‏هاست. اهمیت افزودنی‏ها وقتی مشخص می‏شود که بدانیم در مسیر بهبود عملکرد دامها، امکان پیشرفت ژنتیکی بیشتر بدون بروز ناهنجاری‏های مختلف با محدودیت مواجه است. امروزه برخی کانی‏های معدنی به منظور افزایش محصولات کشاورزی، دامی و آبزیان در سرتاسر دنیا کاربرد دارند. از بین آنها، کانی‏های سیلیکاته (مانند: زئولیت) در مقایسه با سایر گروه‏ها دارای اهمیت بسزایی هستند.مواد و روش‏ها: در این پژوهش تاثیر سطوح 2 و 3 درصد زئولیت (کلینوپتیلولیت) بر متغیرهای تخمیر برون‌تنی بررسی شد. جیره پایه (شاهد) فاقد افزودنیهای معدنی بود که بر اساس توصیه‌های nrc متوازن گردید و حاوی اقلام اصلی یونجه خشک، دانه جو، دانه ذرت، کنجاله سویا، نمک و مکمل معدنی-ویتامینی بود. آزمایش با استفاده از تکنیک تولید گاز برون‌تنی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار، 2 سری (run) و 3 تکرار در هر سری انجام شد.نتایج و بحث: سطوح 2 و 3 درصد زئولیت باعث افزایش تولید گاز، قابلیت هضم و انرژی قابل متابولیسم شد. یکی از علل مهم افزایش قابلیت هضم و تولید گاز ممکن است این باشد که یون‏های منیزیم، کلسیم، پتاسیم و سولفیت هضم سلولز را در شکمبه بهبود می‏بخشند و باکتریهای سلولولتیک برای تکثیر نیاز به یون‏های مذکور دارند و آنزیم‏های خارج سلولی با پتاسیم و منیزیم فعالیتشان را افزایش می‏دهند. زئولیت با دارا بودن این یونها می‌تواند موجب افزایش هضم سلولز شود و پتاسیم و منیزیم موجود در آن به عنوان کاتالیزور آنزیمی عمل کنند.نتیجه گیری کلی: براساس نتایج بدست آمده زئولیت علاوه بر افزایش قابلیت هضم و سوبسترای تجزیه شده به عنوان مخزن نیتروژن در شکمبه عمل کرده و مسمومیت آمونیاکی را کنترل می‏کند. از سوی دیگر با کاهش گاز متان تولیدی از هدر روی انرژی و آلودگی محیط زیست جلوگیری می‏کند. بنابراین استفاده از هر دو سطح 2 و 3 درصد زئولیت به عنوان یک افزودنی ارزشمند برای بهبود ارزش غذایی خوراک توصیه می‏شود.