بررسی دیدگاه فقه نسبت به کاربرد تسلیحات بیولوژیک در جنگ

از گذشته، اندیشمندان و صاحب نظران، درباره آداب نبرد سخن گفته و قلم زده اند. در این میان، اسلام که دین جامعى است و براى تمامى شوون فردى و اجتماعى انسان، پاسخى فراخور حال او دارد، به طور کامل و دقیق به این مسئله پرداخته است. در آیاتی از قرآن کریم و روایات تفکیک نظامیان از غیرنظامیان و عدم تعرض به سالخوردگان، زنان و کودکان در حین جنگ مطرح شده است که مبنای فتوای فقهای شیعه و برخی از فقهای اهل سنّت در حرمت استفاده از سلاح های کشتارجمعی و بیولوژیک قرار دارد. در این باره به عنوان نمونه با بررسی آیه 25 سوره فتح در می‌یابیم مسلمانان مجاز نیستند شیوه ای از جنگ را برگزینند که انسان ها را بدون تفکیک، مورد هدف قرار دهد و این موضوع، خود تکیه گاهی برای استفاده نکردن از سلاح های کشتارجمعی است. اگر به نحوه عملکرد سلاحهای کشتارجمعی و بیولوژیک بنگریم، تعارض این رفتار را با آیات قرآن کریم و سخنان رسول اکرم به خوبی مشاهده می‌کنیم زیرا در این حملات، به هیچ وجه تفکیکی میان مومنان و کفار، محارب یا غیرمحارب، زنان، کودکان و سالخوردگان انجام نمی‌شود. و در حین استفاده از این گونه تسلیحات، تمام این گروه‌ها در معرض قتل و جراحت قرار می گیرند.ویژگی مهم این تسلیحات، قدرت تخریب بسیار و تفکیک ناپذیری در اهداف است، که فقها در بیان حکم اولیه به اتفاق به حرمت تولید و استفاده از این تسلیحات فتوا داده اند. از جمله عناوین ثانویه که تغیردهنده حکم خواهد بود، قاعده مقابله به مثل است. از دیگر عناوین ثانویه قاعده ضرورت است که با پیدایش آن، تکلیف مربوط از عهده مکلف برداشته می شود و نتیجه آن جواز ارتکاب فعل حرام است. از مبانی دینی و اسلامی استنباط می شود، که استفاده از تسلیحات کشتارجمعی ذیل عناوین ثانویه نیز مجاز نیست.و در نهایت با بررسی قاعده مقابله به مثل، که نسبت به بخش عمده‌ای از نظام حقوقی و فقهی ما، نقش مبنایی و ریشه‌ای دارد و در بسیاری از احکام الهی جاری است، موارد جواز و عدم جواز اجرای این قاعده و حدود به کارگیری سلاح‌های نظامی در مقابله به مثل است. از متون برخی روایات به دست می‌آید، شارع مقدس استفاده ازتسلیحاتی که سبب کشتار جمع زیادی از جمله زنان و کودکان می‌گردد را نهی نموده است.