تبیین ژئوپلیتیکی عوامل تنش و منازعه در بروز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران

تنش و منازعه میان دو کشور و یا واحدهای سیاسی در ابعاد مختلف داخلی، ملی، منطقه‌ای و جهانی قدمتی طولانی و سابقه‌ای به درازای عمر بشر دارد. بدون تردید یکی از عوامل مهم تنش و منازعه میان واحدهای سیاسی، جغرافیا و ژئوپلیتیک است. دولت‌مردان کشورهایی که با محدودیت‌های ژئوپلیتیکی روبه‌رو هستند؛ برای تغییر این وضعیت، غالباً دیدگاه‌های توسعه‌طلبانه‌ داشته و مستعد وقوع تنش و منازعه هستند. جنگ هشت‌ساله عراق علیه ایران نیز یکی از مهم‌ترین جنگ‌های دوره معاصر است که تا حد زیادی متاثر از ژئوپلیتیک و عامل جغرافیا بوده است. هدف این پژوهش، بررسی و تبیین عوامل ژئوپلیتیکی تنش و منازعه در بروز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بر طبق نظریات تنش و منازعه است. در واقع، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سوال است که مهم‌ترین عوامل ژئوپلیتیکی تنش و منازعه میان ایران و عراق براساس نظریات تنش و منازعه کدامند؟ این پژوهش براساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی محسوب می‌شود. اطلاعات مورد نیاز به شیوه اسنادی و با مراجعه به منابعی چون کتب، مقالات و گزارش‌های معتبر گردآوری شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که براساس نظریات تنش و منازعه پیتر هاگت، جان ام کالینز، ادوارد لوتواک، ساموئل هانتینگتون و محمدرضا حافظ‌نیا؛ عوامل سرزمینی و قلمرویی، ژئواکونومیک، ژئوکالچر، هیدروپلتیک، سیاسی و ژئواستراتژی مهم‌ترین عوامل تنش و منازعه میان ایران و عراق بوده و باعث بروز جنگ تحمیلی شده است.

geopolitical explanation of tension and conflict agents in the incidence of iraqi war against iran

tension and conflict between two countries or political units in different dimensions of domestic, national, regional and international have a history as long as human age. undoubtedly, one of the most important factors of tension and conflict between political units is the geography and geopolitics. the statesmen (rulers) of countries facing geopolitical constraints; try to change this situation, have often developmental views and are prone to tension and conflict. the iraqi eight-year war against iran is also one of the most important contemporary wars, which has largely influenced from the factor of geopolitics and geography. the purpose of this research is to investigate and explain the geopolitical factors of tension and conflict in the incite of iraq’s imposed war against iran according to the tension and conflict theory. in fact, the present study seeks to answer the question of which are the most important geopolitical factors of tension and conflict between iran and iraq based on tension and conflict theory? this research based on its nature and method, is a descriptive-analytic one. the information required has been collected by the documentary method and referral of resources such as books, articles and valid reports. the findings of the research show that according to peter hagat, john m collins, edward lotavak, samuel hententgton and mohammad reza hafez nia’s tension and conflict, the most important factors in the tension and conflict between iran and iraq that has caused imposed war, were territory and realm, geo-economics, geo-culture, hydro-politic, political and geo-strategies.