بیش‌متنیتِ ژنتی به‌مثابۀ رویکردی در خوانش متون تصویری؛ مطالعۀ موردی: لوگوی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران

خوانش متن لایه‌های متکثر معانی آن را آشکار می‌کند و مخاطب را از معانی ضمنی و پنهان متن آگاه می‌سازد. به این منظور در ‌صد سال گذشته رهیافت‌های مختلف خوانش متون نظریه‌پردازی شده است؛ از خوانش شکل‌گرایانه در اوایل قرن بیستم گرفته تا تاریخ‌گرایی نوین در سال‌های پایانی آن. خاستگاه اغلب این نظریه‌ها نظام نشانه‌ای کلامی است، اما منتقدان هنری اغلب از آنها به‌مثابة رویکردی در خوانش متون تصویری بهره برده‌اند. مسئلة اصلی نوشتار حاضر تبیین فرایند اجرایی کاربست بیش‌متنیت در خوانش متون تصویری است؛ نظریه‌ای که در اصل خاستگاهی کلامی دارد که به منظور خوانش متون تصویری به کار برده می‌شود. برای پاسخ به این پرسش که متنی تصویری چگونه با بیش‌متنیت خوانش می شود، لوگوی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان پیکرة مطالعاتی و بیش‌متنیت به‌عنوان رهیافت خوانش انتخاب شد. در این رهیافت از طریق پیگیری‌ روابط درهم‌تنیدة شبکه‌های متنی، دلالت‌مندی‌های متن آشکار می‌شود و لایه‌های مختلف معانیِ ضمنی تشریح می‌شود. نتایج نوشتار نشان داد بیش‌متنیت یکی از رهیافت‌های کاربردی در خوانش متون تصویری است و در این راستا الگویی شش‌مرحله‌ای ارائه شد. مقالة حاضر به روش توصیفی  -  تحلیلی انجام یافته و داده‌های آن با مراجعه به منابع کتابخانه ای و مقالات علمی جمع‌آوری شد.

genette’s hypertextuality as an approach in visual texts reading (case study: the logo of islamic republic of iran airline)

texts reading reveals their multiple meaning layers and informs audience from the connotation of the text. for this purpose, in the last hundred years, different text reading approaches have been developed; from formalist reading in early twentieth century to new historicism in its late years. the origin of most of these theories is verbal semiotic system, but art critics have used them as an approach to read visual texts. the main issue of the present article is to explain the implementation process of hypertextuality reading visual texts; a theory which has verbal origin and is used to read visual texts. to answer the question of how a visual text is read by hypertextuality, the logo of islamic republic of iran airline was chosen as study body and hypertextuality as reading approach. in this approach, by following the intertwined relations of text networks, the meanings of the text are revealed and different layers of implicit meanings are explained. gerard genette is from the generation of intertextual reformers; a theory previously proposed by julia kristeva. according to intertextuality there is no text without hypotext; so every text is in fact a combination of different texts. genette theory in intertextuality is known as transtextuality. genette describes transtextuality as all that sets the text in a relationship whether obvious or concealed, with other texts. transtextuality include a varieties types of text relationships: intertextuality, paratextuality, metatextuality, architextuality and hypertextuality.intertextuality is as a relationship of copresence between two texts or among several texts. as said in this kind of text relationship, copresence is the main condition of intertextuality. it means in this text relationship some elements from text a will be in text b, but this copresence is not basic but partial.a tittle, a subtitle, intertitles, prefaces, postfaces, notices, forewords and etc. are paratext. in this type of relationship, in fact, the paratexts contains the main text and help to produce new meaning in texts.