اجرای رویکردهای مدیریت جامع آبخیزداری و کنترل رسوبات در حفاظت از تالاب انزلی

تالاب ها زیربنای زیست بوم ها و از مهم ترین و در معرض خطرترین اکوسیستم های پیچیده جهانی هستند و مجموعه ای از عملکردهای بوم شناختی و خدمات اکوسیستمی تامین کننده رفاه انسانی را ارائه می کنند. تالاب انزلی، یکی از بزرگترین تالاب های ساحلی ایران به دلیل اهمیت جهانی آن از نظر تنوع زیستی شناخته شده است. امروزه، افزایش رسوب گذاری ناشی از عوامل مختلف مانند جنگل زدایی، تغییر کاربری اراضی و سدسازی رودخانه ها، عمق کلی آب تالاب را کاهش داده و در نتیجه تعادل و سلامت اکولوژیکی، تنوع زیستی و پایداری آن را با چالش جدی مواجه کرده است. در این مقاله، اثرات رسوب گذاری و پیامدهای مخرب آن بر تالاب انزلی و اقدامات آبخیزداری انجام شده، بررسی شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که حوزه آبخیز تالاب انزلی، به ویژه حوزه آبخیز فوقانی، منبع اصلی بار رسوب به تالاب است. تقریباً 80 درصد از بار کل رسوب از حوزه آبخیز بالادست می آید. چرای بیش از حد، جنگل زدایی و اقدامات محدود کنترل فرسایش از جمله دلایل اصلی فرسایش هستند. اگرچه تلاش هایی برای کنترل فرسایش خاک از طریق اجرای طرح های مکانیکی، بیولوژیکی و بیومکانیکی در اراضی کوهستانی انجام شده است، تا بار رسوبی از حوضه فوقانی را به حداقل برسانند. اما هنوز مناطق زیادی به دلیل کمبود بودجه، اصلاح نشده اند. از طرف دیگر، این طرح ها با چالش عدم مشارکت همه جانبه ذینفعان و مشارکت جامعه در فرآیندهای برنامه ریزی و اجرا مواجه هستند. اجرای رویکردهای جامع آبخیزداری که همکاری بین ذینفعان را تقویت می کند و عوامل اقتصادی-اجتماعی را مورد توجه قرار می دهد، نه تنها از این اکوسیستم حیاتی محافظت می کند، بلکه توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی جوامعی را که به منابع آن وابسته هستند، ارتقا می دهد.

implementation of comprehensive watershed management and sediment control approaches in anzali wetland protection

wetlands are the foundation of ecosystems and are among the most important and endangered complex ecosystems globally, providing a range of ecological functions and ecosystem services that support human well-being. anzali wetland, as one of the largest coastal wetlands in iran, is known for its global importance in terms of biodiversity. today, the increase in sedimentation caused by various factors such as deforestation, land use change and river damming has reduced the overall water depth of the wetland, and as a result, its ecological balance and health, biodiversity and sustainability have faced a serious challenge. in this article, the effects of sedimentation and its destructive consequences on the anzali wetland and the taken watershed management measures have been investigated. this article examines the effects of sedimentation and its destructive consequences on anzali wetland, as well as the watershed management measures taken. the results of this study indicate that the watershed of anzali wetland, particularly the upper watershed, is the main source of sediment load to the wetland. approximately 80% of the total sediment load comes from the upstream watershed. overgrazing, deforestation, and limited erosion control measures are among the primary causes of erosion. overgrazing, deforestation and erosion are the main causes of erosion. although some efforts have been made to control soil erosion by implementing mechanical, biological, and biomechanical plans in mountainous areas to minimize sediment load from the upper basin, many regions remain not modified due to budget constraints. on the other hand, these plans are facing the challenge of a lack of comprehensive stakeholder participation and community involvement in planning and implementation processes. implementing comprehensive watershed management approaches that strengthen stakeholder collaboration and consider socio-economic factors not only protects this vital ecosystem but also promotes sustainable development and improves the quality of life for communities that depend on its resources.