بررسی الگوی تغییرات کیفیت آب و شناسایی گیاهان مهاجم آبزی در سدهای آب شرب استان مازندران و ارائه راهکارهای کنترلی دوستدار محیط زیست

این مطالعه با هدف بررسی تغییرات زیست محیطی و ارزیابی وجود گیاهان آبزی مهاجم و تاثیر آن بر کیفیت آب سدهای آب شرب استان مازندران شامل سد البرز، سد شهید رجایی و سد میجران انجام گرفت. اندازه‌گیری صفات کیفیت آب نشان داد که بهترین شرایط اکسیژن محلول در سد البرز، شهید رجایی و میجران در ماه فروردین بود. به علت لایه‌بندی حرارتی ایجاد شده در ماه مرداد و شهریور میزان اکسیژن محلول همه سدها در عمق 7 تا 10 متری به حدود صفر رسید. بیشترین مقدار کلروفیل سد البرز در ماه‌های اردیبهشت و خرداد و در عمق 5 متری با حدود 4، در سد شهید رجایی در مرداد با حدود 5.4 و در سد میجران در ماه مرداد در عمق 10 متری با حدود 11 میلی‌گرم در لیتر بود که بر اساس شاخص کارلسون در این ماه‌ها سدها در وضعیت یوتروف و تغذیه‌گرا بود. بیشترین مقدار فسفات اندازه‌گیری شده در هر سه ماه تیر، مرداد و شهریور در سد میجران مشاهده شد. دو گیاه هیدریلا و گوشاب شناور به عنوان گیاه مهاجم بیشتر در سد میجران شناسایی شد که به نظر می‌رسد با پرنده باکلان که در حاشیه سد میجران شب‌نشین هستند، وارد شده است. تغییر لایه‌های ایجاد شده در سدها از طریق هوادهی به ویژه در ماه‌های مرداد و شهریورماه، جلوگیری از ورود احشام در بالادست سدها و ایجاد بستری مناسب جهت تغییر محل زندگی پرندگان باکلان می‌تواند راهکار مناسبی جهت کمک به بالابردن شرایط کیفی آب سدهای آب شرب باشد.

patterns of water quality changes, invasive aquatic plant identification and environmentally friendly control solutions in drinking water dams of mazandaran province

this study was investigated the patterns of water quality changes and the identification of invasive aquatic plant species in drinking water dams located in mazandaran province, including alborz, shahid rajaei and meijran dams. the best conditions of dissolved oxygen in alborz, shahid rajaei and meijran dams were around 10, 10 and 16 mg/l in april, respectively. due to the thermal stratification created in august and september, the content of dissolved oxygen in all dams at a depth of 7 to 10 meters reached zero. based on carlson's index, these dams were eutrophic during these months. the highest amount of phosphate measured in july, august and september was observed in meijran dam. however, biological pollution of alborz and shahid rajaei dams were higher than meijran dam, the biological and chemical oxygen demand of alborz and shahid rajaei dams were about 2 and 2.5 times higher than meijran dam, respectively. also, the amount of faecal coliform in alborz dams was about 2 time compared meijran dam. despite the decrease in the amount of total coliform in three dams in september, the amount of faecal coliform in alborz dam was about 3 times other dams. two plants, hydrilla and potamogeton, were observed as the invasive plants in meijran dam, which seems that cormorant bird are the cause of invasive plants entering the dam.