مدل‌سازی پیوند بین خشکسالی، تعداد روزهای بارانی و تبخیر و تعرق در استان فارس

خشکسالی یکی از پدیده‌های تکرارشونده در تمامی نقاط با اقلیم‌های پربارش و کم‌بارش است و بلایی طبیعی به‌شمار می‌رود. ایران نیز از جمله کشورهایی است که با این پدیده در نقاط مختلف درگیر است. ویژگی‌های آن از قبیل شدت‌، مدت و وسعت خشکسالی از محلی به محل دیگر متفاوت می‌باشد و خسارت آن به برنامه‌ریزی کشورها بستگی دارند. در این راستا وجود توان‌های محیطی، اقتصادی، کشاورزی و صنعتی و بهره‌برداری بهینه از آن‌ها و نیز پیش‌بینی وقوع حوادث طبیعی، چون سیل و خشکسالی ضرورت شناخت صحیح شرایط جوی و ویژگی‌های آب و هوایی مناطق مختلف برای برنامه‌ریزان آشکار کرده است. در این تحقیق، به‌منظور بررسی و مقایسه رخدادهای خشکسالی و ترسالی، داده‌های بارش مربوط به دوره ی (1987-2017)، و همچنین داده های تبخیر و تعرق و تعداد روزهای بارانی طی یک دوره آماری 10 ساله (2008-2017) و از 9 ایستگاه برای استان فارس اخذ شد. شاخص بارش استاندارد شده (spi)، مورد استفاده قرار گرفت و نقشه پهنه‌بندی خشکسالی، تبخیر و تعرق و تعداد روزهای بارانی استان با استفاده از نرم‌افزار arc gis ترسیم شد. در سال‌های مورد مطالعه، 24 سال استان فارس در وضعیت نزدیک به نرمال و 5 سال با خشکسالی و یک سال نیز با ترسالی مواجه بوده است. در ادامه وضعیت خشکسالی در شهرستان شیراز بررسی و تحلیل شد. بنابر نتایج به دست آمده خشکسالی در شهرستان شیراز نسبت به سایر نقاط استان شدیدتر بوده و نیز این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت. شاخص spi بیشترین میزان همبستگی با پارامترهای تعداد روزهای بارانی با میزان (0.46) و تبخیر و تعرق با میزان (0.26) را به ترتیب در سال‌های 2012 و 2008 داشت.

modeling the correlation between drought, number of rainy days and evapotranspiration in fars province

drought is one of the recurring phenomena in all parts of the world with high-rainfall and low-rainfall climates and it is consider as a natural disaster. iran is also one of the countries which involved in this phenomenon in different places. its characteristics, such as the severity, duration, and extent of the drought, are vary from place to place and its damages is depending on the country's planning. in this regard, the necessity of knowing the correct weather conditions and climatic characteristics of different regions have become clear to planners through environmental, economic, agricultural and industrial potentials and their optimal use, as well as predicting the occurrence of natural disasters such as floods and droughts. in this study, for evaluating and comparing drought and wetness events, the precipitation data for the period (1987-2017), as well as the evaporation and transpiration data and the number of rainy days during a statistical period of 10 years (2008-2017) were obtained from 9 stations in fars province. the standardized precipitation index (spi) was used, and the arc gis software, the drought zoning, evaporation and transpiration maps, and the number of rainy days in the province were plotted. in the studied years, fars province has faced a near-normal state for 24 years in and drought for 5 years and wetness for one year. the drought situation was studied and analyzed in shiraz city in the continuation. according to the obtained results, the drought in shiraz city is more severe than the other parts of the province and it will continue in the future. the spi index has the highest correlation with the parameters of the number of rainy days with a rate of (0.46) and evaporation and transpiration with a rate of (0.26) in 2012 and 2008.