ارزیابی تغییرات دمای سطح زمین (lst) روستاها در روزهای تعطیل (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان تفت یزد)

از پیامدهای دو سویه گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی، تاثیرات آن بر آلودگی آب و هوا است که خود می‌تواند به اثرگذاری بر معیشت روستایی و یا از بین رفتن مناطق روستایی شود. پژوهش حاضر اثر حضور انسان و وسایل و فعالیت‌های گرمازای وی در روزهای تعطیل بر دمای سطح زمین (lst) ییلاقات شهرستان تفت استان یزد را بررسی می‌کند. بدین منظور تصاویر دو دوره مقایسه‌ای فروردین (10 فروردین با 2 فروردین) و تابستان (جمعه با پنجشنبه و شنبه) سال 1402 ماهواره‌های لندست 8 و 9 مورد استفاده قرار گرفتند. سپس نقشه دمای سطح زمین و تحلیل هات-اسپات (g-i-star) از منطقه تهیه شده و تغییرات مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد در دوره فروردین، 64% و در دوره تابستان، 60.1% از نقاط روستایی دچار افزایش lst شده بودند. همچنین 43.1% تا 43.5% از سطح روستایی منطقه در فروردین و 31.2% تا 31.8% در تابستان افزایش دما را تجربه کرده بودند. افزایش واریانس دمایی نیز در این مناطق مشاهده شد که افزایش تنوع دمایی در این مناطق را نشان می‌دهد. تعداد نقاط داغ (hot spot) در این مناطق همچنین با 111.4% در فروردین و 48% و 21.1% در تابستان افزایش نشان داد. نتایج همچنین نشان داد 65.1% از پوشش گیاهی روستایی در فروردین و 49.8% در تابستان با افزایش lst روبرو بوده‌اند که از این بین افزایش 19 درصدی فروردین و 49.9 و 8.6 درصدی تابستان در واریانس دما و 118.3 درصدی فروردین و 9.5 و 0.2 درصدی تابستان در تعداد نقاط داغ سهم مناطق دارای پوشش گیاهی بوده است. بر اساس نتایج همچنین تمامی دهستان‌ها افزایش lst را تجربه کرده بودند که نوسانات این افزایش در دهستان‌های دارای پوشش گیاهی کمتر و نیز مساحت کمتر، بیشتر بوده است. پژوهش حاضر می‌تواند به منزله زنگ خطری برای ایجاد جزایر حرارتی روستایی (همچون شهرها) در روزهای تعطیل با گردشگر فراوان و آسیب‌های جدی به پوشش گیاهی و اقلیم روستایی تلقی شود.

evaluation of changes in land surface temperature (lst) of villages on holidays (case study: villages of taft, yazd)

one of the two-way consequences of global warming and climate change is its effects on water and air pollution, which can affect rural livelihoods or the destruction of rural areas. the current research examines the effect of human presence and his heat-generating devices and activities on the land surface temperature (lst) of the summer residences of taft city, yazd province. for this purpose, the images of two comparative periods of april (april 10 with april 2) and summer (friday with thursday and saturday) of landsat 8 and 9 satellites were used. then the surface temperature map and hot-spot analysis (g-i-star) of the area were prepared and the changes were evaluated. the results showed that in april period, 64% and in summer period, 60.1% of rural areas experienced an increase in lst. also, 1.43% to 43.5% of the rural area of the region had experienced an increase in temperature in april and 31.2% to 31.8% in summer. an increase in temperature variance was also observed in these areas, which shows an increase in temperature variation in these areas. the number of hot spots in these areas also increased by 111.4% in april and 48% and 21.1% in summer. the results also showed that 65.1% of rural vegetation in april and 49.8% in summer faced an increase in lst, of which there was a 19% increase in april and 49.9 and 8.6% in summer in temperature variance and 3. 118 percent of april and 9.5 and 0.2 percent of summer in the number of hot spots, the share of areas with vegetation was. according to the results, all the villages had experienced an increase in lst, and the fluctuations of this increase were greater in the villages with less vegetation and less area. the current research can be considered as a warning for the creation of rural thermal islands (like cities) on holidays with many tourists and serious damage to vegetation and rural climate.