تغییرات زمانی جزایر حرارتی شهری و ارتباط آن با آلودگی هوا با سنجش از دور در شهر کرمان

دمای سطح زمین یکی از پارامترهای کلیدی در مطالعات شهرها می‌باشد. آلودگی هوا نیز یکی از علل ایجاد جزیره حرارتی شهر است که در شهرهای بزرگ به دلیل تراکم بالای جمعیت و به دنبال آن افزایش تعداد روزهای آلوده، رخداد آن در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. هدف این پژوهش، بررسی تغییرات زمانی جزایرحرارتی شهری و ارتباط آن با آلودگی هوا در شهر کرمان می‌باشد. جهت تعیین جزیره حرارتی شهرکرمان درفصول تابستان و زمستان، از تصاویر tm ماهواره‌ لندست پنج و oli/tirs لندست هشت در دوره زمانی 16 ساله(2022-2007) استفاده شد. همچنین برای بررسی تغییرات دمایی، از اطلاعات دمایی ایستگاه کرمان و برای بررسی آلودگی هوا ازداده‌های ایستگاه سنجش آلودگی هوای شهرکرمان استفاده شد. اگرچه تعداد روزهای آلوده زیاد بود، ولی با توجه به محدودیت گذر ماهواره بادوره 16روزه از شهرکرمان، محدود بودن تعداد روزهای با شدت آلودگی بالا در کرمان و عدم انطباق روزهای آلوده با زمان گذر ماهواره، در نهایت طی دوره آماری 16ساله، تصاویر فصلی پنج سال انتخاب و مورد استفاده قرار گرفت. پس از تصحیحات لازم، نقشه های‌ دمای سطح زمین و پوشش گیاهی در محیط نرم افزاری arcgis ترسیم شد. روند دما نیز با آزمون آماری من‌-کندال مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که در فصل تابستان و زمستان میزان دمای‌سطح زمین دارای روند صعودی بوده است اما جزیره حرارتی فقط در فصل تابستان رخ داده است. به‌طوری که در تابستان سال 2009 تراکم دمای خیلی گرم کمتر از 30 درصد بوده است اما با گذشت زمان و در سال 2022 در فصل تابستان بیش از 60 درصد منطقه شهری دارای دمای خیلی گرم بوده است. همچنین قسمت‌هایی از غرب به‌سمت جنوب شهر به‌دلیل وجود زمین‌های بایر و همچنین به‌دلیل عدم بهره‌مندی از سازوکارهای خنک‌کنندگی تبخیر و تعرق، دارا بودن ظرفیت بالای جذب گرما در کنار ظرفیت هدایتی پایین، هسته‌ی اصلی جزایر حرارتی را تشکیل‌ داده‌اند. آزمون آماری من-کندال نیز حاکی از روند صعودی دما به خصوص در سال های اخیر است میزان این افزایش دما در یک دوره 25 ساله حدود 1.5 درجه سانتی گراد بوده‌است. همچنین روابط همبستگی بین دمای‌سطح زمین با آلاینده های هوا در سطح معناداری 0.01 تایید شد که در تابستان ضرایب همبستگی مذکور قوی تر و آلودگی نیز افزایش یافته است.

temporal changes of urban heat islands and its relationship with air pollution by remote sensing in kerman city

the surface temperature of the earth is one of the key parameters in the studies of cities.air pollution is also one of the causes of the creation of heat island in the city, which has been increasing in recent years due to high population density and pollution.the aim was to investigate the temporal changes of urban heat islands and its relationship with air pollution in kerman in a period of 16 years(2007-2022)and to investigate the trend of temperature changes, the temperature data of kerman station and the mann-kendall test were used, and the data of kerman air pollution station were used to investigate air pollution.although the number of polluted days was high, but due to the limited passage of the badoureh satellite for 16 days from kerman, the limited number of days with high pollution intensity in kerman, and the non-compliance of polluted days with the time of satellite passage, finally, seasonal images of five years were selected. the results showed that the temperature of the earth’s surface had an upward trend in both seasons, but the heat island occurred only in the summer season.so that in the summer of 2009, the density of very hot temperature was less than 30%, but with the passage of time and in 2022, in the summer season, more than 60% of the urban area has very hot temperature.and parts from the west to the south of the city have formed the center of thermal islands due to the presence of barren lands and also due to the lack of benefit from evaporation and transpiration cooling mechanisms.also, the correlation between the temperature of the earth’s surface and the air pollutants was confirmed at a significant level of 0.01 and 0.05, that in the summer the correlation coefficients are stronger and pollution has also increased.