ارزیابی کارایی سه پایگاه داده در برآورد سری زمانی بارش‌های حدی در ایران

علی‌رغم مطالعاتی که تاکنون در زمینه ارزیابی پایگاه‌های داده‌ بارش در ایران انجام شده است، همچنان یک خلا پژوهشی در زمینه بررسی کارایی داده‌های شبکه‌ای در برآورد بارش‌های حدی بر اساس نواحی اقلیمی مختلف در کشور احساس می‌شود. در این مطالعه کارایی چهار پایگاه داده global precipitation measurement (gpm) ، ecmwf reanalysis version-5 (era5)، tropical rainfall measuring mission (trmm)  و persiann-dynamic infrared-rain rate (pdir) در برآورد نمایه‌های حدی بارش بارش (rx1day، rx5day، cdd، cwd، r10mm، r20mm و r95p.) در 145 ایستگاه در دوره آماری 2000-2017 در کستره کشور بررسی شد. جهت ناحیه‌بندی مناطق همگن بارشی از روش تحلیل مولفه‌های اصلی (pca) استفاده شد و بر این اساس ایران به 6 ناحیه بارشی شامل (1) سواحل دریای خزر، (2) شمال غرب، (3) غرب، (4) جنوب غرب و سواحل خلیج فارس، (5) شمال شرق و دامنه‌های بادپناهی (6) جنوب شرق و مرکز تقسیم شد. در ادامه، کارایی پایگاه های داده در برآورد بارش‌های روزانه براساس سنجه‌های درصد خطا و ضریب همبستگی بررسی شد که نتایج این بخش نشان داد که era5 دارای بهترین عملکرد، دو پایگاه داده gpm و trmm دارای کارایی قابل قبولی در برآورد بارش‌های روزانه هستند و می‌توان از آن‌ها برای برآورد نمایه‌های حدی بارش استفاده کرد و pdir نیز فاقد کارایی در برآورد بارش روزانه در کشور است. در ادامه کارایی سه پایگاه داده در 6 ناحیه بارشی بررسی شد و نتایج این بخش نشان می‌دهد که بطورکلی داده‌هایgpm  دارای بیشترین و trmm کمترین کارایی در برآورد نمایه‌های حدی بارش در ایران است. در دو ناحیه بارشی غرب و همچنین جنوب شرق و مرکز این پایگاه‌های داده دارای کارایی بیشتری نسبت به دیگر نواحی در برآورد نمایه‌های حدی بارش در ایران هستند.

evaluation the performance of three gridded datasets in estimating the time series of extreme precipitation in iran

despite the existence of studies that have been conducted in the field of evaluating rainfall databases in iran, there is still a research gap in the field of investigating the accuracy of gridded data in in estimation of extreme precipitation events based on different climatic regions over iran. in this study the performance of four datasets includes gpm, era5, trmm and persiann-pdir in estimation of extreme precipitation indices in 145 stations over iran during 2000-2017 period was investigated. the extreme indices are rx1day, rx5day, cdd, cwd, r10mm, r20mm and r95p. principal component analysis (pca) method was used to classify the precipitation regions. based on pca results, iran was divided into 6 rainfall regions including (1) caspian sea region (2) northwest (3) west (4) southwest and coasts of persian gulf (5) northeast (6) southeast and center. the efficiency of datasets in estimating daily rainfall was checked based on pearson correlation coefficient and percent bias (pb). the results showed that the gpm, era5 and trmm have good performance in estimating daily rainfall. in the following the efficiency of three mentioned datasets in 6 precipitation areas was examined and the results of this section show that gpm has the highest efficiency and trmm has the lowest efficiency in estimating the extreme precipitation indices in iran.