پتانسیل تاثیرگذاری فورانِ آتشفشان های بزرگ قرن بیستم بر روی تغییر دمای ایستگاه های منتخب ایران

فعالیت آتشفشانی می‌تواند از طریق ایجاد اختلال در ورود تابش خورشید نوسانات آب و هوایی ایجاد کند. در این پژوهش سعی شده تا اثر فعالیت‌های آتشفشانی عمده دنیا بر روی تغییرات دمایی در ایران واکاوی شود. برای رسیدن به این منظور ابتدا 16 ایستگاه هواشناسی دارای آمار بلند مدت در سطح ایران انتخاب و از سازمان هواشناسی کشور سری زمانی بلند مدت دما دریافت شد. در ادامه برای انتخاب آتشفشان‌های عمده از شاخص vei و dvi استفاده و شش آتشفشان عمده انتخاب شدند. برای بررسی تاثیر فعالیت‌های آتشفشانی عمده بر روی دمای در ایران از تکنیک‌های sea و رگرسیون خطی چندگانه بهره برده شد. نتایج نشان داد که بعد از فوران‌های آتشفشانی عمده می توان اثرات کاهشی دما را با تاخیر زمانی صفر، یک و دو ساله مشاهده کرد و بیشترین شدت کاهش دما در سال اول بعد از وقوع آتشفشان مشاهده شد. مقایسه سه متغیرِ دمای میانگین، دمای میانگین حداقل و دمای میانگین حداکثر نشان داد که فعالیت‌های آتشفشانی بیشترین تاثیر کاهشی را بر روی دمای میانگین حداکثر دارند. نتیجه بررسی برای تفکیک فصول نیز مشخص کرد که در زمستان شدت اثرگذاری کاهشی بیشتری رخ می دهد ولی در تابستان اثر کاهشی آتشفشان‌ها مدت زمان بیشتری دوام دارد. در نهایت یافته‌های این تحقیق نشان می دهد که به طور میانگین در سال وقوع فوران آتشفشان‌های عمده کاهش 67.0- درجه سانتی‌گرادی، در سال اول بعد از فوران آتشفشان‌ها میزان کاهش 1- درجه سلسیوس و در تاخیر زمانی دو ساله میانگین کاهش دما 0.47- درجه سلسیوس مشاهده شده است. از این رو می توان تایید کرد که فوران آتشفشان‌های عمده بر روی دمای ایران تاثیر گذار بوده و باعث کاهش دما در ایران شده اند.

the potential impact of the eruption of huge volcanoes of the twentieth century on the temperature change of selected stations in iran

volcanic activity can cause climate fluctuations by disrupting the entry of sunlight. in this study, the effect of major volcanic activities in the world on temperature changes in iran has been investigated. to achieve this, first 16 meteorological stations with long-term statistics in iran were selected and a long-term temperature series was received from the meteorological organization. then, vei and dvi indexes were used to select major volcanoes and six major volcanoes were selected. sea and multiple linear regression techniques were used to investigate the effect of major volcanic activity on temperature in iran. the results showed that after major volcanic eruptions, the effects of decreasing temperature can be observed with time delays of zero, one and two years, and the greatest intensity of temperature decrease was observed in the first year after the occurrence of the volcano. comparison of the three variables of mean temperature, minimum mean temperature and maximum mean temperature showed that volcanic activity has the greatest decreasing effect on the mean maximum temperature. the results of the study to separate the seasons also showed that in winter the intensity of the decreasing effect occurs more, but in summer the decreasing effect of volcanoes lasts longer. finally, the findings of this study show that on average, in the year of the occurrence of major volcanoes, a decrease of -67.0 degrees celsius, in the first year after the eruption, the rate of decrease of -1 degrees celsius and in a two-year delay, the average decrease. temperature -0.47 degrees celsius has been observed. therefore, it can be confirmed that the eruption of major volcanoes has affected the temperature of iran and has caused a decrease in temperature in iran.