تحلیل کنش‌های گفتاری در استنادات قرآنی منابع دورۀ صفویه (مطالعۀ موردی تاریخ جهان‌آرای عباسی)

دورۀ صفویه یکی از ادوار مهم تاریخ ایران محسوب می‌شود. درک وی‍ژگی‌های تاریخ این روزگار از خلال متون برجای‌مانده امکان‌پذیر است. برخی مفاهیم پرکاربرد متون برجای‌مانده با رویکردهای مذهبی مسلط بر ساختار قدرت همخوانی جدی دارد. کاربرد فراوان آیات و روایات، به‌خصوص مواردی که هویت‌بخش شعائر شیعه است، در این مکتوبات خودنمایی می‌کند. از جملۀ منابع شاخص این دوره کتاب جهان‌آرای عباسی است. نوشتار پیش رو در نظر دارد با روش توصیفی‌تحلیلی و با استفاده از داده‌های کمّی و کیفی، به تحلیل کنش‌های گفتاری و استنادات قرآنی کتاب مزبور بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که استنادات قرآنی این کتاب چگونه و بسامد هر کنش‌گفتار به چه میزان است؟ به نظر می‌رسد با توجه به رویکرد تشریحی و توضیحی نویسندگان و مورخان دورۀ صفویه، بیشترین کنش گفتاری استنادات قرآنی کتاب تاریخ جهان‌آرای عباسی از نوع کنش اظهاری است.

an analysis of speech acts in quranic citations from safavid era sources (a case study of tarikh-e jahanara-ye abbasi)

the safavid period is considered one of the significant eras in iranian history. understanding the characteristics of this period is possible through the preserved texts. many frequently used concepts in these texts align closely with the religious approaches dominant within the power structure. the extensive use of quranic verses and hadiths, especially those that underscore shia rituals, is prominent in these writings. among the notable sources from this period is the book jahanara-ye abbasi. this study aims to analyze the speech acts and quranic citations of this text using a descriptive-analytical method and both quantitative and qualitative data, addressing the question: how are quranic citations employed in this book, and what is the frequency of each speech act? it appears that, given the explanatory and descriptive approach of the writers and historians of the safavid era, the most frequent type of speech act in the quranic citations of tarikh-e jahanara-ye abbasi is assertive speech acts.