بررسی ادوار تاریخی نگرش مفسران به آیه اَیَّتُهَا ٱلعِیرُ اِنَّکُم لَسَارِقُونَ در دفاع از عصمت حضرت یوسف

یکی از آیات چالش‌برانگیز سوره یوسف، نسبت سرقت به فرزندان یعقوب: «اِنَّکُم لَسَارِقُونَ» در تفاسیر است. در این تعبیر دسیسه‌ چینی، دروغ، تهمت و آبروبردن به یوسف نسبت داده شده است. این مسئله اوان تدوین دانش تفسیر مورد توجه مفسران بوده و از منظر اعتقادی و اخلاقی و کلامی آنان را به تکاپو وا داشته که با این مسئله چگونه برخورد کنند. تبیین این دیدگاه‌ها در این آیه نشان می دهد که تحولات فکری و توسعه دانش تفسیر در حل این چالش‌ها موثر بوده است. در حقیقت مسئله این بررسی، تنها بیان مراد از آیه نیست، بلکه شناخت شیوه ی برخورد مفسران و روش های متفاوت آنان و روش پاسخ دهی در سیر تطوّر و تحوّل دانش تفسیر است. بدین جهت این مقاله درمقام بازتاب این نظریات و راه حل هایی است که مفسران در سیر تاریخی خود ارائه داده و در مقام تبیین این آیه برآمده اند. اهمیت این بررسی به این جهت است که نشان می دهد چگونه این نظریات آرام آرام در شکل اجتماعی و انسانی در دانش تفسیر شکل گرفته و توسعه یافته و هر مفسری که آمده، نکته ای بر سخنان پیشینیان افزوده و یا سخنان سلف خود را نقد و تصحیح کرده است. نتیجه ی مهمی که گرفته شده این است که در سیر تطوّر تفاسیر، هرچه گذشته به جای سخنانی از این قبیل که: «او پیامبر بوده»، «حتماً کار او درست بوده »و... نگاه متن گرایانه پیدا شده و توصیف این داستان، عینی و خردمندانه شده است.