بررسی ویژگی های هنری و نمادین پنج جقه ی سلطنتی قاجار موجود در خزانه جواهرات ملی ایران

جواهرات و زینت‌آلات در بین شاهان ایرانی، جایگاهی ویژه داشتند و هر پادشاهی تمام سعی خود را معطوف به آن می‌کرد که بهترین زیورآلات و جواهرات را جمع‌آوری کرده یا به دست سازندگان حرفه‌ای بسپارد تا از لحاظ اجتماعی و اقتصادی، به شکوه و عظمت سلطنت خویش بیفزاید. همچنین داشتن زیورآلات زیاد دلیلی بر داشتن پادشاهی‌ای عظیم و باشکوه بود. بنابراین شاهان مختلف ایران در طول تاریخ، گنجینه‌ای عظیم را گردآوری کردند. بخشی از این جواهرات در حال حاضر در خزانۀ جواهرات ملی نگهداری می‌شود. یک نمونه از آثار ارزشمند آن مجموعه، جقه‌ها هستند؛ زیوری سلطنتی که برای تزیین کلاه و تاج شاهان مورد استفاده بوده است. هدف از نگارش این مقاله، شناخت ویژگی‌های نمادین و هنری جقه‌های این مجموعه است که به روش توصیفی تحلیلی و شیوۀ گردآوری داده‌ها با استفاده از مشاهدۀ مستقیم آثار خزانۀ جواهرات ملی ایران، مشاهدۀ تصاویر جقه‌ها و بهره‌گیری از منابع و اسناد معتبر و مطالعات کتابخانه‌ای صورت گرفته است. نتایج حاکی از آن است که شاهان و برگزیدگان، بدین منظور از جقه استفاده می‌کرده‌اند که از نیروهای ماورایی و خدایی بهره‌مند شوند. با بررسی نمادهای موجود در جقه‌ها فهمیده می‌شود که ساختار و فرم اولیۀ آنها، همگی از طبیعت نباتی و نمادهای فرّ شاهی نشئت گرفته است.

a study of artistic and symbolic features in five royal qajar aigrettes in the national treasury of iran

the iranian kings have valued jewels and ornaments greatly and any king has attempted to collect the best ornaments and jewels entrusting them to professional craftsmen to enable kings by this way to increase their imperial glory socially and economically. it was also thought that more ornaments mean a great and glorious kingdom. therefore, different iranian kings have collected a tremendous treasury some part of which is kept in the national treasury of iran. of the invaluable works preserved in this collection are the aigrettes that are considered imperial ornaments having been used for decorating the hats and crowns of the kings. this article aims at realizing the artistic and symbolic features of this collection and is performed through a descriptive- analytic method. the process of collecting data was fulfilled by way of directly observing the pieces in the mentioned treasury, observing pictures taken from the aigrettes and using credible resources, documents and library studies. results indicate that the kings used the aigrettes for the purpose of enjoying supernatural and divine powers. studying the extant symbols on the aigrettes, we find out that the initial form and structure of them have been derived from the plant nature and the king’s symbols of glory.