بازشناسی طرح‌ها و نقوش بادگیرها و بازشوها در معماری بومی بستک

این پژوهش با رویکرد نوآورانه، اقدام به بازشناسی طرح‌ها و نقوش به‌کاررفته در بادگیرها و بازشوهای بافت قدیم شهرستان بستک نموده است تا نشان دهد معماران و کاربران بناهای بومی، چگونه توانسته‌اند با بهره‌گیری و ترکیب هندسه‌های مختلف به الگوهایی زیبا به‌عنوان میراثی از گذشتگانمان در گسترۀ بافت سنتی دست یابند. هدف پژوهش حاضر، شناخت، تحلیل و بررسی میزان فراوانی فرم‌های تزیینی به‌کاررفته در عناصر تهویۀ طبیعی (بادگیرها و بازشوها) در بناهای بومی شهرستان بستک است. روش انجام پژوهش، توصیفی-‌ تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات آن از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی (مشاهده و مصاحبه) است که با نمونه‌گیری غیرتصادفی (هدفمند) از 97 بنای سنتی با قدمت بیش از هفتاد سال و مصاحبه با کاربران این ابنیه به انجام رسیده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نوع فرم‌های تزیینی به‌کاررفته در بین عناصر تهویۀ طبیعی، به سلیقه، انتخاب و شرایط مالی صاحب‌خانه بستگی داشته است. این‌گونه ‏تزییناتِ طبیعت‌گرا (شامل نقوش هندسی، گیاهی و حیوانی)، در بادگیرها عموماً در فواصل بین بالاترین قسمت دهانۀ ورودی بادگیر، ساقه و تاج مورد استفاده قرار می‌گرفتند و در بازشوها، به‌صورت مشبکی‌ با نقوش مختلف (هندسی و گیاهی) و در بالای پنجره‌ها و درب‌ها اجرا می‌شدند. کاربرد این تزیینات روی دهانۀ پنجره‌ها به‌عنوان نماد معماری بومی در بین بناهای سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت و امروزه طراحان معمار و شهرساز می‌توانند با شناخت کامل این الگوهای جلوه‌گر زیبایی در معماری بناها و زیبایی‌بخش بافت شهری، به‌همراه تکنولوژی‌های جدید، آن‌ها را در طراحی‌ها و ایده‌پردازی‌های خود مورد استفاده قرار دهند.

recognition of designs and motifs of architectural windcatchers and openings native to city of bastak

this research has tried to recognize the designs and motifs used in windcatchers and openings of the old texture of bastak in an innovative approach in order to show how the architects and residents of old buildings are able to use and combine different geometric patterns into beautiful formats, as a legacy left from their ancestors. the purpose of the present research is to identify, analyze, and investigate the frequency of decorative forms used in natural ventilation elements (windcatchers and openings) among the local buildings of bastak. the data were collected through library and field studies (field observations and imaging) in a descriptive-analytical way with a non-random (targeted) sampling and interviews with 97 users of traditional buildings. these buildings mostly dated back to more than seventy years ago. the results obtained from this research showed that the type of decorative forms used among the elements of natural ventilation depended on the taste, choice, and financial status of home owners. such naturalistic decorations (including geometric patterns, plants, and animal motifs) are generally located in different places. in windcatchers, they are in space between the highest part of the indentation of the mouth, the highest part of the mouth of the windcatchers entrance, the stem, and the crown. in openings, these patterns are seen in a mesh pattern with different patterns (geometric and plant ones), above the windows, and above doors. the execution on the openings of these windows was used as a symbol of native architecture in traditional buildings. today, through understanding the aesthetic values of these patterns, architects and urban planners can use them in their designs as a part of urban fabric along with new technologies.