مطالعه و تحلیل مولفه‌های تصویری طرح گلستانی قالی معاصر تبریز (سدۀ ‏اخیر) با رویکرد زیبایی‌شناسی ‏‏

مطالعه قالی معاصر ایرانی، با شناخت مولفه‌‌های زیبایی‌‌شناختی تصویری انواع طرح‌‌ها در مناطق مختلف میسر است. طرح گلستانی یکی از انواع طرح‌‌های قالی معاصر تبریز بوده که براساس رویکرد زیبایی‌‌شناختی سنتی و معاصر با زبان تصویری (نگاره‌‌های تصویری) در ساختار چند‌‌متنی تحول یافته است. به‌نحوی که در این طرح، نگاره‌‌های تصویری به شیواترین بیان در کثرت متون تجسم یافته‌‌اند. مسئله اصلی این پژوهش، نمود تصویری نگاره‌‌های طبیعت‌‌گرا در تحول طرح گلستانی قالی معاصر تبریز است. بنابراین هدف از این پژوهش، شناخت و تحلیل مولفه‌‌های تصویری طرح گلستانی جهت شناخت بیش‌تر قالی معاصر تبریز می‌باشد. سوال اساسی این پژوهش عبارت است از: مولفه‌‌های اصلی نگاره‌‌های تصویری به‌عنوان ویژگی تصویری طرح گلستانی تبریز کدامند؟ این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی با رویکرد زیبایی‌‌شناختی و با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای و بررسی اسناد تصویری، به مطالعه و تحلیل نگاره‌‌های تصویری طرح گلستانی قالی معاصر تبریز پرداخته است. در این راستا جامعۀ آماری مورد مطالعه قالی‌‌های طرح گلستانی معاصر (سدۀ اخیر تبریز) بوده که از آن میان، 9 نمونه از قالی‌های گلستانی انتخاب شده‌اند. گردآوری داده‌‌های تصویری با مراجعه به وب‌‌سایت موزه‌‌ها، مطالعه تصاویر پایان‌‌نامه‌‌ها و کتب مرجع و با استفاده از تصویر‌‌برداری از قالی‌‌ها انجام یافته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تحول در طرح گلستانی براساس رویکرد زیبایی‌‌شناختی سنتی و معاصر شکل گرفته است. در این راستا مولفه‌‌های سنتی چون ساختار هندسه متن برمبنای هندسه ایرانی- اسلامی و به صورت چندمتنی و کثرت متون مشهود بوده و مولفه‌‌های معاصر براساس تصویرگرایی نزدیک به طبیعت در نگاره‌‌های تصویری نمایان است. کثرت کاربرد نگاره‌‌های تصویری در طرح گلستانی معاصر تبریز بنابر ساختار زیبایی‌‌شناختی این طرح براساس کثرت متون و مولفه‌‌های تصویری دورۀ معاصر (مانند الهام از طبیعت به صورت تصویری واقع‌گرا از آن) نمود یافته است. دو مولفه تصویری طرح گلستانی در کثرت قاب‌‌بندی فضای چندمتنی با نمود نگاره‌‌های طبیعت‌‌گرای تصویری و استفادۀ گسترده از نگاره‌‌های تصویری بوده که از واقع‌گرایی بیش‌تری برخوردار می‌‌باشند.

a study and an analysis of visual components of golestani design of tabriz’s contemporary carpets (in the recent century) through an aesthetic perspective

examining contemporary iranian carpets may be achievable by understanding the visual aesthetic components of various designs in different regions. golestani design is a type of modern carpet design in tabriz, which has been developed based on the traditional and contemporary aesthetic approaches with a visual language (pictures) in a multi-textual structure. in this design, the pictorial images are embodied in the most eloquent expressions in the multitude of texts. the fundamental question of this research is the representation of naturalistic paintings in the transformation of golestani design of tabriz’s contemporary carpets. therefore, this research analyzes the visual components of golestani design to recognize tabriz’s contemporary carpets. hence, the fundamental inquiry of the research has been: what are the essential components of pictorial images as the pictorial characteristics of tabriz’s golestani design? this research is descriptive-analytical deploying an aesthetic approach. through library sources and a study of visual documents, it has analyzed the visual images of golestani design of tabriz’s contemporary carpets. the under-study statistical group is contemporary golestani carpets (throughout the last century). the under-study statistical sample is 9 examples of golestani carpet images belonging to the contemporary era. we collected pictorial data by referring to museums’ websites, by examining the images of theses and reference books, and by taking photographs of carpets. as the results of the research have showed, the transformation in golestani design has occurred based on the traditional and contemporary aesthetic approaches. traditional components such as iranian-islamic text, geometric structure, and multiplicity of texts are clear; contemporary components are visible in their pictorial images close to the nature. according to the aesthetic structure of this design, the multiplicity of use of visual images in tabriz’s contemporary golestani design manifested itself in the multiplicity of texts and visual components of the contemporary era (such as inspiration from nature as a realistic image).  two visual components of golestani design are the framing of the multi-text space with naturalistic images and the extensive use of more realistic pictorial images.