ویژگی نمادین ستارۀ هشت‌پر و ارتباط آن با امام رضا(ع) به‌استناد علم اعداد (حروف ابجد)

بافت‌های ترکیبی همگن و منتظم، بدون آنکه ترکیبشان دستخوش تغییر و تحول گردد، قابلیت بسط و گسترش از همه‌سو را برای هنرمند مهیا می‌کنند. نقوش گره در بناهای سنتی، بر نظم موجود به‌‌واسطۀ استفاده از انتظامات مرکزی، محوری، تقارن و تعادل در این بناها پدید آمده و تبلوری از نظم و هندسه را جلوه‌گر ‌ساخته است. هندسۀ اسلامی دربردارندۀ ویژگی‌های نمادینی است که با مفاهیم دین مبین اسلام قابل تبیین بوده و در قلمرو سنتی اسلامی، می‌تواند با رهیافت‌های دینی ملی همراه باشد. نماد ستارۀ هشت‌پر به‌دلیل هندسه و شکل خاص آن در ایران و به‌ویژه در حرم مطهر رضوی، محملی معنوی بر جایگاه دینی امام ‌رضا(ع) تلقی شده ‌است. هدف از این مقاله، بررسی پیوند مفهوم نمادین ستارۀ هشت‌پر در حرم مطهر رضوی با جایگاه معنوی امام ‌رضا(ع) بوده ‌است. بر این اساس، نمونه‌هایی بی‌نظیر از نقش مورد نظر که توسط هنرمندان بارها در حرم مطهر رضوی به منصۀ ظهور رسیده بودند، بررسی شدند. بررسی‌های به‌عمل‌آمده و یافته‌های این پژوهش بر مبنای روش توصیفی‌تحلیلی و بر پایۀ مطالعات کتابخانه‌ای، گویای آن است که هنرمندان مسلمان از طریق امتزاج نقش نمادین ستاره با شکل هندسی خاص آن و همچنین به‌کارگیری اصول زیبایی‌شناسی و تجارب کاشی‌کاری سنتی ایرانی، تلاش داشتند شخصیت معنوی امام رضا(ع) را به زبان هندسه و اعداد بیان کنند. هشت‌ضلعی بودن ستاره، آن‌ را به نماد شمسه نزدیک می‌ساخت و این امر به‌طور ضمنی و تلویحی، بیننده را با مفاهیمی نظیر «خورشید خراسان» یا «آفتاب ولایت» پیوند می‌داد. هنرمندان با آنکه برای نقاشی چهره‌‌ها و شمایل امامان، با محدودیت‌هایی روبه‌رو بودند، بدون توجه به این تنگنا، می‌توانستند یک باور مذهبی عمیق را با خطوط خشک هندسی به نمایش بگذارند.

symbolic attribute of the eight-pointed star and its relation to imam reza (as) based on the numbers science (abjad)

in the islamic architecture, functional geometric designs have more than technical means, in other words, the spirit of islamic art has always been reasonable to the world and the world, because of the alternative to the materialist art, and in any case, the muslim artist was able to draw a picture of the geometry of science. the application of this geometry, which is generally in different forms of geometry in the interior and exterior of buildings, these varied forms in the traditional domain of the islamic religion can be able accompanied by national religious approaches. the symbol of the eight-pointed star due to its geometry and its specific form in iran, especially in the sanctuary razavi, has been considered as a spiritual center on the religious position of imam reza.the purpose of this article is to investigate the link between the symbolic concept of the 8th star in the sanctuary razavi with the spiritual position of imam reza. geometric shapes are an important part of the identity iranian-islamic art, this study examines the relationship between the star’s eight and the imam of the eighth by examining the existential nature of the geometric role of the star.  to examine the relationship between the symbolic concept of the eighth star in razavi’s area and the spiritual position of imam reza. the research approach of this artical is based on a descriptive-analytical method based on library and field studies. according to the analyzes, the combination of spirituality and science in the context of the symbolic dimensions of geometric shapes (in particular the geometric role of the 8th star) and the theme of this form in terms of the science of numbers and graphs represent the artist’s perception of their semantic function, and the relation of the symbol to the position the spirituality of imam eight was fully observed in the architecture of razavi’s shrine in mashhad. overcoming the symbol of the other symbols and diversity that artists have drawn in and painted has a symbolic link. reviewing the historical background of the shape of the eight star and its application in the razavi sanctuary indicates that the artists, using the science of numbers and the knowledge of the symbolic meaning of the number eight and the geometric shape of the eitgh angke star, have deep links with imam reza.