مقایسه شاخص کیفیت فیزیکی خاک در دو خاک آلوده و غیر الوده (خرم آباد)

کیفیت خاک در واقع ظرفیت آن به‌ عنوان یک منبع در اکوسیستم‌های طبیعی یا مدیریت‌شده برای حفظ میزان تولیدات گیاهی و حیوانی، حفظ یا افزایش کیفیت آب ‌و هوا و حمایت از سلامت انسان تعریف‌ شده است از شاخص های تعیین کیفیت خاک ،خصوصیات فیزیکی است که تغییرات در خصوصیات فیزیکی منجر به تغییر در کیفیت خاک می گردد. تغییر در کیفیت آب آبیاری نیز ازعوامل موثر در تغییر کیفیت خاک می باشد، که موجب تفاوت معنی داری در کیفیت خاک می شود. ارزیابی تمام خصوصیات موثر بر کیفیت خاک هزینه بر، وقت گیر، طاقت فرسا می باشد. بر این اساس به بررسی تاثیربلندمدت استفاده از پساب بر برخی شاخص های کیفیت فیزیکی خاک درمنطقه سرآب چنگایی پرداخته شد. جهت انجام این پژوهش دو ناحیه اراضی آبیاری شده با پساب و آبیاری با آب چاه انتخاب شد. تعداد60 نقطه به روش شبکه بندی منظم با استفاده از نرم افزار arc gis به فاصله 200 متر از عمق 0-20 سانتی متری انتخاب و نمونه برداری گردید.سیزده ویژگی فیزیکی خاک شامل: درصدرس، درصد سیلت، درصد شن ، وزن مخصوص ظاهری، پایداری خاک دانه ها،میانگین هندسی قطر خاکدانه ها ،درصد رطوبت درنقطه fc،pwp، درصد رطوبت(%sp)، ظرفیت نگهداری آب(whc)، ماده آلی، نوع و اندازه ساختمان اندازه گیری و مورد بررسی قرارگرفت. ازجمله فاکتور های موثر بر کیفیت فیزیکی، شامل درصد شن و سیلت، پایداری و میانگین هندسی قطر خاکدانه ها ،منحنی رطوبتی،درصدوظرفیت رطوبت، کربن آلی دراراضی آبیاری شده با فاضلاب نسبت به اراضی آبیاری شده با آب چاه بیشتربودند و مقدار درصدرس و وزن مخصوص ظاهری کم تر می‌باشد. مهم‌ترین این فاکتور ها که بر کیفیت خاک منطقه اثر می‌گذارد مواد آلی است که بر روی سایر ویژگی‌ها نیز تاثیر می‌گذارد، وجودماده آلی در خاک باعث حفظ کیفیت خاک، بهبود شرایط خاکدان هسازی،وضعیت تخلخل ونفوذپذیری خاک می‌شود. و همچنین حضور آن موجب هماوری ذرات خاک می‌شود که از این طریق اثرات زیانبار فرسایش کاهش میابد. محاسبه شاخص کیفیت خاک نشان داد که میزان شاخص منطقه آبیاری شده با فاضلاب بیشتراز منطقه تحت آبیاری با آب چاه بوده که مقدار آن درمنطقه آلوده 2/7بوده درحالی که در منطقه سالم حدود9/6 بوده است. پس می توان استنباط کرد که آبیاری با پساب موجب بهبودشاخص کیفیت ودرنتیجه کیفیت فیزیکی خاک گردید.