تشکیل و تکامل خاک های منطقه قطرویه در ارتباط با سطوح ژئومورفیک

تغییر هر یک از عوامل پنج گانه خاکساز موثر بر تشکیل خاک باعث ایجاد دگرگونی در خصوصیات خاک می گردد. مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر عوامل خاکساز بر تشکیل و تکامل خاک های منطقه بیابانی قطرویه در 50 کیلومتری شرق نیریز، در جنوب شرق استان فارس انجام شد. رژیم رطوبتی و حرارتی منطقه به ترتیب اریدیک و ترمیک می باشد. پس از انجام عملیات صحرایی و آزمایشگاهی سه سطح ژئومورفیک شامل (پدیمنت پوشیده، دشت دامنه ای، اراضی سیلابی) در منطقه تشخیص داده شد. سپس تعداد 4 پروفیل شاهد در هریک از سطوح ژئومورفیک حفر گردید. سپس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ها مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به رژیم رطوبتی و حرارتی حاکم می توان مهمترین عوامل موثر در خاکسازی را توپوگرافی و مواد مادری در نظر گرفت. آب و املاح محلول از نقاط با ارتفاع بیشتر به نقاط پست سرازیر شده و سبب تنوع بافت، شوری و افق های مشخصه در این اراضی شده است. در طول ردیف توپوگرافی از اراضی مرتفع (پدیمنت) به سمت اراضی سیلابی با زهکشی ضعیف مقدار هدایت الکتریکی و نسبت جذب سطحی سدیم افزایش قابل ملاحظه ای نشان داد و در مقابل کربنات کلسیم معادل کاهش یافت. همچنین بافت خاک با پیشروی از سمت اراضی مرتفع به سمت اراضی سیلابی سنگین تر گزارش شد. کانی شناسی رسی نشان از وجود کانی های ایلایت، کلرایت، اسمکتیت و پالیگورسکایت در منطقه مورد مطالعه دارد. بالا بودن شوری و شرایط نامناسب رطوبتی از عمده ترین محدودیت های خاک برای استفاده از اراضی منطقه می باشد. همچنین بررسی خصوصیات خاک نشان از تکامل نسبتاً ضعیف خاک در اراضی مورد مطالعه داشت.