مطالعه رابطه بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک با نوع سطح پلایایی در غرب دریاچه ارومیه

در اراضی برجای مانده از پسروی دریاچه ارومیه سطوح مختلف پلایایی در حال تشکیل و تکامل می باشد. این سطوح تحت شرایط خاص، می توانند منشا تولید گردوخاک باشند و ازاین‌رو، مطالعه خصوصیات فیزیکوشیمایی آن‌ها از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. هدف از تحقیق حاضر مطالعه رابطه بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک با نوع سطح پلایایی در غرب دریاچه ارومیه بود. بدین منظور تمام اراضی برجای‌مانده از پس‌روی دریاچه ارومیه در حاشیه غربی آن انتخاب گردیدند. با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نرم‌افزارهای google earth سطوح مختلف مشاهده‌شده، جداسازی شدند و نوع سطح پلایایی در صحرا تعیین گردید. سپس 130 نمونه خاک از عمق 0-5 سانتی متری سطوح مختلف در طی فصل بهار تا پائیز 1397 برداشته ‌شد و برخی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی آن‌ها اندازه گیری شد. مقایسه میانگین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک در سطوح مختلف پلایایی نشان داد که اختلاف آماری معناداری بین خصوصیاتی مثل هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم، ماده آلی، املاح محلول، بافت خاک، میانگین وزنی قطرخاکدانه ها و درصد مواد فرسایش پذیر در سطوح مختلف پلایایی وجود دارد. از میان سطوح مطالعه شده، سفره های شنی که در بخش های شمالی منطقه مطالعاتی و در مجاورت روستای جبل کندی واقع‌شده‌اند، کمترین میزان رس و ماده آلی و بالاترین مقدار مواد فرسایش‌پذیری را دارا بودند و در مقابل بالاترین درصد رس و ماده آلی و کمترین میزان فرسایش پذیری در سطوح رسی مشاهده شد. این نتایج نشان داد که تکامل سطوح پلایایی در نقاط مختلف تابعی از مجموعه خصوصیات خاکی است و خود میتواند شاخصی برای شناسایی اولیه مناطق مستعد فرسایش بادی باشد.