خاک‌ورزی حفاظتی راهکاری برای حفاظت از خاک و پایداری تولید آفتابگردان در رابط دیم

به منظور بررسی اثر خاک‌ورزی حفاظتی بر عملکرد آفتابگردان در منطقه دیم کالپوش شاهرود، این آزمایش بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار در 4 تکرار در تناوب آفتابگردان- گندم اجرا شد. تیمارهای خاک‌ورزی؛ 1- شخم با گاوآهن قلمی در بهار (t1)، 2- شخم با گاوآهن برگرداندار در بهار (t2)،3- کم خاک‌ورزی با دیسک در بهار (t3)، 4- شخم با گاوآهن بشقابی در بهار (t4) و 5- شخم با گاوآهن قلمی درپاییز (t5) بودند. خاک‌‌ورزی ثانویه توسط دیسک و در فصل بهار انجام شد. عملیات کاشت آفتابگردان در سال اول اردیبهشت بعد از اعمال تیمارهای خاک‌ورزی انجام شد. عملیات برداشت آفتابگردان در مهر ماه انجام شد. نتایج نشان داد که از نظر درصد روغن، اسیدیته، ارتفاع بوته اختلاف معنی دار بین تیمارهای آزمایش وجود نداشت. درصد رطوبت خاک در عمق 30-0 سانتیمتری، بین تیمارها اختلاف آماری کاملاً معنی‌دار (p<1%) وجود داشت و بیشترین و کمترین مقدار ذخیره رطوبت به ترتیب مربوط به تیمار t5 و t2 بود. اختلاف عملکرد آفتابگردان در سطح 1% بین تیمارهای آزمایش معنی‌داربود. بیشترین عملکرد از تیمار شخم با گاوآهن قلمی در پاییز (25/1172 کیلوگرم در هکتار) وکمترین مقدار از تیمار شخم با گاوآهن برگرداندار (753 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. از نظر درصد برگردانی خاک بین تیمارهای مختلف معنی دار(در سطح 1%) وجود داشت، گاوآهن برگرداندار و دیسک به ترتیب بیشترین(70 %) و کمترین(25/30 %) مقدار برگردانی خاک را دارا بودند. با توجه به حفظ رطوبت خاک و عملکرد آفتابگردان در تیمارهای مختلف، استفاده از کم خاک ورزی با گاوآهن قلمی در پاییز برای منطقه کالپوش و مناطق با شرایط مشابه توصیه می شود.