زهکشی نوین و تاثیر آن بر دبی و شوری زه‌آب در اراضی فاریاب با سطح ایستابی شور

اراضی فاریاب در مناطق مرکزی و جنوبی استان خوزستان، زمین‌هایی با سطح ایستابی شور و کم ‌عمق هستند که تلفات نفوذ عمقی آب به‌علت اختلاف چگالی به‌صورت شناور بر روی سفره آب ‌زیرزمینی قرار می‌گیرند و منطقه اختلاط آب شور و شیرین را به‌ وجود می‌آورند. در شرایط جدید زهکشی با کاهش عمق‌ زهکش‌ها، مطالعه دینامیک منطقه اختلاط و تاثیر آن بر دبی و شوری زه‌آب اهمیت دارد. در این راستا تحقیقی در دو مزرعه کشت نیشکر با عمق‌های متوسط زهکشی2 و 4/1متر در جنوب غرب خوزستان انجام شد. در این پژوهش هفت‌ گروه پیزومتر در فواصل مختلف از جمع‌کننده زه‌آب و در اعماق مختلف سطح خاک(8/0تا 5 متری) نصب شدند. نتایج نشان داد با شروع آبیاری سنگین، اختلاف بار هیدرولیکی بین لایه‌های پایین(4 و5 متری) نسبت به لایه‌های سطحی، هجوم عمودی آب شور به‌سمت بالا را برقرار می‌سازد. کاهش‌ عمق زهکشی، باعث افزایش بار هیدرولیکی به‌میزان متوسط12-8 سانتی‌متر، افزایش ضخامت منطقه اختلاط تا 1متر، کاهش اختلاف بار هیدرولیکی به‌میزان 15سانتی‌متر بین لایه های پایین نسبت به لایه‌های سطحی، کاهش خط میانگین شوری به‌میزان %8 و کاهش دبی زه‌آب شد. نتایج مشخص کرد که شوری زه‌آب علاوه بر شوری آب آبیاری تحت‌ تاثیر شوری آب زیرزمینی، عمق زهکشی و موقعیت لایه محدودکننده است. همچنین با افزایش ضخامت منطقه اختلاط ناشی از کاهش بهینه عمق زهکشی، حجم آب مصرفی در هر دور آبیاری به‌دلیل استفاده گیاه از این منطقه، کاهش می‌یابد.