جلوه‌های کیفری حق بر آموزش، در پرتو اصول زیان، پدرسالاری و اخلاق‌گرایی

حق بر آموزش یک حق اساسی و از ملزومات زندگی اجتماعی است که با جامعه‌پذیری انسان، او را به موجودی دارای حق و تکلیف تبدیل می‌کند. پایدار‎ی یک حق، افزون بر شناسایی آن از سوی دولت، نیازمند حمایت کیفری است، که براساس اهمیت و ارزش آن صورت می‌گیرد. هر حکومتی بنابر ایدئولوژی‎ خود و باتوجه به ویژگی‌ها و ابعاد یک حق، اقدام به بهره‌گیری از اصول سه‌گانه‌ی فلسفی زیان، پدرسالاری و اخلاق‌گرایی برای ورود آن به حوزه‌ی کیفری می‌کند. این مقاله، پژوهش میان‌رشته‌ای حقوق و حوزه‌ی اجتماعی و تربیتی است که هدف اصلی آن، بررسی جلوه‌های کیفری حق بر آموزش با تکیه بر اصول سه‌گانه‌ی فلسفی و بررسی تاثیر این اصول بر قانون‌گذاری کیفری در ایران است. روش پژوهش، بررسی کتابخانه‌ای و اسنادی، با ابزار مطالعه و فیش‌برداری از کتب، مقالات، مقررات داخلی و اسناد بین‌المللی درخصوص حق بر آموزش، به روش استدلالی و تحلیلی و در پی شناسایی تاثیر حق بر آموزش، در حوزه‌ی حقوق کیفری ایران و توجیه آن با فلسفه‌های مجازات می‌باشد. یافته‌های این پژوهش بیان‌گر این امر است که گرچه حق بر آموزش، در حوزه‌ی حقوق کیفری تاثیرات فراوانی دارد، اما، خود این حق، در قالب چند ماده‌ی معدود، بدون مبنای توجیهی مشخص مطرح شده که اصول و اهداف این حق را به خوبی تامین نکرده است.