طراحی مدل سهم وسایل نقلیه عمومی بر مبنای توسعه خطوط جدید مترو با استفاده از مدل لوجیت (مطالعه موردی : بخش شمال غربی خط 3)

مسئله حمل و نقل از عمده ترین مسائل کلان شهرها محسوب می شود . یکی از مباحث اساسی که در توسعه پایدار شهری به آن پرداخته می شود مسئله حمل و نقل عمومی کارآمد است. با توجه به زمان بر و هزینه بر بودن توسعه زیر ساختها برای استفاده از وسایل نقلیه شهری ، توسعه حمل و نقل عمومی راهکار مناسبی برای حل مشکل ترافیک به حساب می آید. قطار شهری (مترو) یکی از سیستم های حمل و نقل شهری است که امروزه در شهرهای بزرگ کاربرد فراوانی یافته و رو به گسترش است. در کشورهای در حال توسعه همچون ایران به‌دلیل نارسایی و کمبود سرمایه‌گذاری در امور زیربنایی جامعه، نیاز به سرمایه‌گذاری در بخش حمل‌و‌نقل عمومی بیشتر احساس می‌شود. لذا در این مقاله به ارزیابی اثرات احداث خطوط جدید مترو بر میزان استفاده سایر مدهای حمل و نقل مانند حمل‌و‌نقل شخصی ، تاکسی و اتوبوس پرداخته شده است.شاخص‌های در نظرگرفته شده شامل سن، تحصیلات، مالکیت وسیله نقلیه، درآمد، هزینه و زمان سفر به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است. موارد ذکر شده با استفاده از پر کردن پرسشنامه از تعدادی از شهروندان منطقه 1 شهر تهران که در مسیر احداث خط جدید مترو می باشد به دست آمده است. همچنین حجم مسافرانی که از انواع مدل های حمل و نقل در آن منطقه استفاده می کنند به عنوان متغیر وابسته محسوب شده است. سپس اطلاعات به دست آمده به نرم افزار spss داده شده است و تابع مطلوبیت هر یک از مدهای حمل و نقلی توسط این نرم افزار به دست آمده است. در مرحله بعد ابتدا میزان استفاده هر یک از مدهای موجود با استفاده مدل لوجیت محاسبه شده است سپس با در نظر گرفتن اضافه شدن مد جدید (مترو) ، سهم جدید استفاده از مدها محاسبه و با مرحله قبل مقایسه شده است. در نهایت مشخص شد سهم مد خودرو شخصی، اتوبوس و تاکسی به ترتیب 54 ، 15 و 31 درصد و با احداث ایستگاه های جدید در امتداد خط متروی تهران ، تغییرات سهم مدهای قابل استفاده به صورت ،سهم مد خودرو شخصی 41، اتوبوس 10 درصد، تاکسی 22 درصد و مترو 27 درصد تغییر می یابد.