بازخوانی مورفولوژی فرهنگی بافت قدیم شهرهای اقلیم سرد و کوهستانی، مطالعه تطبیقی شهرهای کرمانشاه، سنندج و همدان

بازخوانی رد پای عوامل فرهنگی و اجتماعی در ساخت و بافت شهرها یکی از راهکارهایی است که می تواند ما را در دستیابی به هویت شهرها یاری رساند. بافت قدیم شهرها دربردارنده اطلاعات مفیدی از شرایط مختلف محیطی، اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرها در گذشته هستند. از این رو استخراج مبانی فرهنگی و اجتماعی تاثیرگذار بر بافت قدیم شهرها و انعکاس آن در توسعه های آتی می تواند در زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، کالبدی، اقتصادی و زیست محیطی نتایج مثبتی را در پی داشته باشد. از این رو، در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بر مبنای مطالعات اسنادی و مشاهدات میدانی، سه شهر در اقلیم سرد و کوهستانی ایران انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته اند. در این مطالعه پیشینه تاریخی، ویژگی های اقتصادی-اجتماعی، ویژگی های فرهنگی، شبکه ارتباطی و فضاهای شهری و برخی فضاهای مهم معماری شهرهای همدان، سنندج و کرمانشاه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. از جمله تشابهات مورفولوژی فرهنگی در این شهرها می توان به جدایی گزینی محلات، برپایی مراسم مذهبی در بازارها، حضور کم رنگ زنان در اجتماع و ... اشاره نمود. برخی تفاوت های مورفولوژی فرهنگی آن ها را نیز می توان در تعدد زورخانه ها در کرمانشاه، باریکی و پیچ و خم معابر محلات یهودی نشین در همدان، ساختار اجتماعی زمین سالاری در شکل گیری محلات سنندج و ... مشاهده نمود. مهم ترین پیشنهادات راهبردی این تحقیق را می-توان در بهره گیری از ظرفیت مشارکت مردمی در بازآفرینی محلات قدیم، ارتقای فضاهای نیمه عمومی-نیمه خصوصی در سطح محلات، احیای سنت وقف، روزآمد نمودن فضاهای متروکه قدیمی، تقویت هویت محلی، استفاده چندعملکردی از فضاهای عمومی و غیره خلاصه نمود.

Reading the Cultural Morphology of the Old Texture of Cold and Mountainous Climate Cities, A Comparative Study of Kermanshah, Sanandaj and Hamedan

Reading the traces of cultural and social factors in the construction and texture of cities is one of the solutions that can help us achieve the identity of cities. The old context of cities contains useful information about the various environmental, cli