بررسی تنوع نقوش تزیینی به‌کاررفته در بنای آرامگاه خواجه‌ربیع از عصر صفوی

آرامگاه خواجه‌ربیع یکی از مهم‌ّترین بناهای تاریخی دورة صفوی در شهر مقدس مشهد است. این پژوهش با هدف معرفی انواع نقش‌های به‌کاررفته در بنای آرامگاه خواجه‌ربیع انجام شده است و پراکندگیِ نقوش، نحوة چینش و رنگ آن‌ها را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و شیوة جمع‌آوری داده‌ها بر اساس برداشت‌های میدانی (عکاسی) و با استناد به منابع مکتوب و شفاهی است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که نقوشی با طرح اسلیمی، ختایی و ترنج از نمونه نقوش گیاهی و نقشی با طرح طاووس با سر اژدها از نمونه نقوش حیوانی در این بنا کار شده است. نقش مصنوعِ گلدان و همچنین آسمانیِ ستاره و خورشید در تزیینات بنا رویت شد. در دسته نقوش هندسی نیز نقوشی با طرح ساده و گره و همچنین خط نوشتارهایی با محتوای الله، محمد و علی در این بنا کار شده است. بیشترین نقوش به‌لحاظ سطح اشغال، گره‌های هندسی و به‌لحاظ تنوعِ نقش، مربوط به نقوش گیاهی است. نقوش هندسی اغلب در سطوح دیوارها و نقوش گیاهی اغلب در ایوانها کار شده است. بیشترین تکنیک مورد استفاده، معقلی و سپس معرق است و رنگ‌های لاجوردی و فیروزه‌ای، نسبت به سایر رنگها بیشتر مورد استفاده قرارگرفته است.