مطالعۀ شیوۀ قلم گذاری درآثارچلیپای میرعلی هروی بر پایۀ حُسنِ تشکیل مفردات

میرعلی کاتب هروی بزرگ ترین استادِ نستعلیق در نیمۀ نخست سدۀ دهم است وی حدود 870 ه.ق در هرات زاده شد و در ایام جوانی به دربار سلطان حسین بایقرا راه یافت و در کتابت خانۀ سلطان علی مشهدی در کنار هنرمندان دیگر مشغول به کار شد. پس از درگذشت سلطان حسین بایقرا میر علی به مشهد سفر کرد تا این که از سال 919 ه.ق که شاه اسماعیل صفوی هرات را فتح کرد، وی در حمایتِ کریم الدین حبیب الله ساوجی زندگی گذرانید، میرعلی هروی پس از آن در دورۀ سام میرزا صفوی(برادر شاه تهماسب) نیز در همین شهر می زیسته است. در این مقاله علاوه بر شناخت مبانی و اصول خوشنویسیِ خطِّ نستعلیق و بررسی تحول خوشنویسی در دورۀ تیموری ، به استخراج و تعیین اصول و قواعد حاکم بر خط میرعلی هروی و به تبع آن خط نستعلیق پرداخته شده است ؛ هدف اصلی این پژوهش مطالعۀ شیوۀ قلم گذاری ِآثار میرعلی هروی بر پایۀ حُسنِ تشکیل مفردات است در راستای هدف سوال‌های تحقیق بدین شرح است: 1 اصول و نسبت از قواعد حُسنِ تشکیل در آثار میرعلی هروی چگونه رعایت شده است؟ 2 نحوۀ قلم گذاری نقطه و مفردات در آثار میرعلی هروی چگونه است؟ روش تحقیق این مقاله توصیفی تحلیلی بوده و از نوع تحقیقات کاربردی و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت آماری، اندازه‌گیری رایانه‌ای، کتابخانه ای و همچنین بر اساس مشاهده و بررسی بصری یافته های شخصی نگارندگان استوار است. نتایج بررسی های پژوهش نشان می‌دهد ارائه ضعف و قوّت ها در اجرای حروف نزدیک بوده و همین امر موجب ایجاد تناسب بیشتری در خطوط شده است. بررسی نمونه آثار میرعلی نشانگر آن است که ابعاد و اندازه حرف ها توازن خوبی دارند و صافی حرکتِ قلم چشمگیر است. باید این نکته را هم متذکر شد که برخی از این ویژگی ها همچون قلم گذاری(زاویۀ نوشتن هر حرف)، در طول زندگی هنرمند خوشنویس به‌ندرت تغییر محسوسی پیدا می کند درحالی‌که کیفیت خوشنویسی در سال های مختلف همراه با فرازوفرود خواهد بود.