نگاهی به نساجی سنّتی اقلیم خراسان

نساجی سنتی در کنار سایر هنرهای صناعی بازگوکنندۀ باورها، آداب و رسوم، سنتها و فرهنگ قومی هر منطقه است که عموماً محصولاتش بر اساس: مواد اولیه بوم آورد، اقلیم جغرافیایی و نیاز ساکنان منطقه شکل می گیرد. با بررسی روش تولید، طرح، نقش و رنگ یک دستبافته سنتی در هر منطقه می توان شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، باورهای قومی و مذهبی، پوششهای گیاهی منطقه ... را مورد مطالعه و واکاوی قرار داد. بنابراین، تحقیق دربارۀ نساجی و دستبافته های سنتی هر منطقه می تواند بخشی از دانسته های ما را پیرامون مردم شناسی، جامعه شناسی و حتی روان شناسی یک اقلیم پوشش دهد. بر این اساس، این تحقیق به مطالعه نساجی سنتی و مهمترین دستبافته های اقلیم پهناور خراسان پرداخته است که مهمترین آنها عبارتند از: بَرَک بافی، شَعربافی، فرشبافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، پوستین دوزی .... نتایج نشان می دهد که در بخشهای مختلف منطقۀ خراسان، متناسب با «اقلیم جغرافیایی، پوشش های گیاهی و مواد اولیه بوم آورد» دستبافته های سنتی ارزشمندی شکل گرفته است؛ بنحویکه علاوه بر برطرف نمودن نیازهای ساکنان محلی، به اقتصاد خانواده و امرار معاش آنها در کنار پیشه های کشاورزی و دامداری کمک قابل توجهی نموده است. این مقالۀ مروری بر اساس مطالعات کتابخانه ای، اطلاعات حاصل از کُتُب ارزشمند و مقالات پژوهشی نگاشته شده است.