بررسی و تحلیل مضامین و نقوش سنگ مزارات صندوقی موزۀ آستان قدس رضوی

مرگ جریانی انکارناپذیر است و سنگ مزار شاخصه ای در این جریان می باشد. پیشینۀ استفاده از سنگ مزار در ایران به بعد از اسلام می رسد. سنگ مزارات مانند دیگر آثار دورۀ اسلامی به تدریج دارای تزئیناتی شدند که شاخصه های زیادی اعم از معرفی متوفی تا دوره و نشانه های تاریخی را نمایان می کند. استفاده از سنگ مزار صندوقی بر روی مزار متوفی، تاریخ دقیق و مشخصی ندارد اما اولین نشانه های آن را می توان در دورۀ تیموری مشاهده کرد. در این پژوهش 5 نمونه از سنگ مزارهای صندوقی موزۀ آستان قدس مورد مطالعه قرار گرفته است که به همراه دو نمونه از سنگ مزارات نویافته در حفاری های حرم مطهر معرفی می شوند. هدف از این پژوهش مطالعۀ ساختار، کتیبه ها و نقوش سنگ قبرها می باشد. نگارندگان به دنبال پاسخ به این سوال هستند که مضمون کتیبه ها و نقوش تزئینی سنگ قبور صندوقی موزۀ آستان قدس رضوی به چه موضوعاتی اشاره دارند. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و گردآوری داده ها بر مبنای اطلاعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که تزئینات سنگ مزارهای صندوقی مورد مطالعه با نقش مایه هایی کتیبه ای، هندسی، محرابی و مقرنسی با کنده کاری هایی از شاخ و برگ گیاهان بوده است و در دوران صفوی بازتاب فضای شیعی آن دوران بالاخص در استفاده از نام حضرت علی (ع) بوده است. در نوشتن کتیبه های این سنگ مزارها از خطوط کوفی بنایی، ثلث و نسخ استفاده شده است.